Wat bepaalt de gevoelstemperatuur of het warmtecomfort?

De temperatuur van de buitenlucht wordt vaak gebruikt om aan te geven hoe warm of koud het buiten is. Een mens ervaart echter warmte of koude niet alleen op basis van de luchttemperatuur, maar ook luchtvochtigheid, windsnelheid en zonnestraling spelen hierin een rol. Ook onder dezelfde weersomstandigheden kunnen er verschillen in warmtecomfort/gevoelstemperatuur optreden.

Windsnelheid

Een verhoging van de windsnelheid zorgt altijd voor een verlaging van de gevoelstemperatuur. Dit komt doordat de wind de lucht rondom het lichaam ververst. Als het windstil is, ontstaat er namelijk een dunne schil van lucht om de huid heen, die door het lichaam is opgewarmd. Waardoor we dus een temperatuur waarnemen die hoger is dan de werkelijke luchttemperatuur. Bij een harde wind wordt dit laagje constant weggeblazen, waardoor de huid de werkelijke temperatuur waarneemt. Als het lichaam kou ervaart, kan er kippenvel optreden. De haartjes op de huid gaan daarbij overeind staan, waardoor de windsnelheid boven de huid afneemt en de luchttemperatuur vlak bij de huid dus weer toeneemt. Ook kleding houdt de wind vaak grotendeels tegen, waardoor er een warmere laag tussen de kleding en de huid ontstaat en we het dus minder koud hebben.

Luchtvochtigheid

De relatieve luchtvochtigheid is de meest gebruikte maat voor de vochtigheid van de lucht. Deze geeft aan hoeveel vocht de lucht bevat ten opzichte van de maximale hoeveelheid vocht in de lucht. De relatieve luchtvochtigheid (RV) is vooral van belang als je zweet. Het lichaam moet dan dus gekoeld worden. Het koelen van het lichaam gebeurt doordat water vanaf de huid verdampt. Omdat dat water geen 100 graden Celsius is, kan het alleen verdampen als het energie onttrekt aan de omgeving (de huid), die daardoor afkoelt. Dit verdampen gebeurt steeds minder snel, naarmate de lucht meer waterdamp bevat. Het lichaam wordt bij hogere RV dus minder snel afgekoeld door zweten, waardoor je het eerder warm hebt. Toch kan een hoge RV ook als prettig worden ervaren, bijvoorbeeld als je huid nat is door een andere oorzaak dan zweten. Als je bijvoorbeeld bent natgeregend of je komt net uit het water kan juist een lage RV ervoor zorgen dat het water dat op je huid zit veel te snel verdampt, waardoor de gevoelstemperatuur omlaaggaat.

Zonnestraling

Zonnestraling wordt nauwelijks geabsorbeerd door de atmosfeer, maar wel door het aardoppervlak en het menselijk lichaam. Als je in de zon staat, wordt je huid erg warm. Je kunt het dus warm krijgen terwijl de lucht om je heen helemaal niet warm is. Als je je dan verplaatst en dus afwisselend in de zon en in de schaduw loopt, heb je constant dezelfde luchttemperatuur, maar toch kan je het in de schaduw koud hebben en in de zon juist warm.

Andere factoren

Het warmtecomfort heeft natuurlijk niet alleen te maken met de weersomstandigheden, maar ook met je eigen gedrag. Onder gelijke weersomstandigheden zal je het tijdens zware lichamelijke inspanning warmer hebben dan in rust. Ook verschilt de kou- en warmtegevoeligheid per persoon.