Waar of niet waar: Wervelwinden en waterhozen

De standaardverklaring voor de meeste voorwerpen die uit de lucht zijn komen vallen is dat een wervelwind of een waterhoos deze eerst mee omhoog heeft gevoerd. Dit is de meest logische uitleg en bovendien berust de wervelwind-theorie op duidelijke waarnemingen.

Wervelwinden

Een groot aantal kleine plantaardige en dierlijke organismen zweeft inderdaad constant in de atmosfeer rond: er zijn sporen van zwammen, mossen en algen, insekteneieren, bacteriën, vleugelschubben, haren en stukjes veer gevonden in de luchtmonsters in speciaal daarvoor ontworpen aspirators. De wind hoeft niet sterk te zijn om deze organismen weg te blazen uit opgedroogde vijvers en dergelijke.

Hoewel er niet veel kracht nodig is om zulke kleine deeltjes van de grond te tillen, wordt er door hevige wervelwinden, tornado’s en waterhozen een enorme hoeveelheid energie opgewekt. In de trechter van een tornado kan de wind bijvoorbeeld een snelheid van 270 tot 480 kilometer per uur bereiken en kan een druk worden uitgeoefend van meer dan 1,3 kilogram per vierkante centimeter op alles in de buurt.

Op 2 april 1883 bijvoorbeeld, droeg een tornado bij Beauregard in Mississippi een 300 kilogram zware schroef uit een katoenpers 270 meter door de lucht, Op 16 april 1875 werd in Walterborough in South Carolina een 270 kilogram zware houten balk 400 meter door een tornado voortgesleept, en een kippenhok van 33 kilogram werd 7 kilometer ver geblazen. Op4 juni 1877 werd in Mount Carmel in Illinois een kerktorenspits 27 kilometer ver door de lucht gevoerd.

Waterhozen worden veel minder vaak in actie gezien dan wervelwinden, maar daar zijn ook wel bijzondere dingen bij gebeurd. In de Noorse plaats Christiansten liep bijvoorbeeld de haven eens bijna helemaal leeg. Op wat kleinere schaal zijn er meldingen over vijvers die werden leeggezogen. Tijdens een storm bij het Bassenthwaite-meer in Engeland zag men hoe vissen uit het meer op het droge werden geblazen.

Selectief

De kracht van de wervelwinden is voldoende om de dingen die gewoonlijk naar beneden vallen, de lucht in te tillen. Dit lijkt een aannemelijke verklaring, die ongetwijfeld opgaat voor een aantal van de gevallen. Toch roept deze theorie een paar interessante vragen op.

Hoe kunnen wervelwinden en waterhozen bijvoorbeeld zo selectief zijn? De dingen die uit de lucht vallen zijn meestal netjes gescheiden. Er vallen alleen vissen of alleen kikkers, alleen stenen of alleen stukken samengeperste algen, en daarbij dan ook nog alleen een bepaalde soort vissen, of kikkers van één bepaalde leeftijd. Wervelwinden en waterhozen nemen echter alles op hun pad mee. Waarom vallen er dan geen verschillende dieren en stukken puin naar beneden, zoals modder en
Bij een snelheid van bijna 480 kilometer per uur ontstaat er zo’n sterke zuigkracht in de trechter van de tornado dat deze bijna alles op zijn pad mee kan voeren.

waterplanten naast vissen? Zou er een soort sorteermachine in de lucht zijn, waardoor voorwerpen volgens hun gewicht en aërodynamische eigenschappen worden gescheiden, dan zou men verwachten dat er in dezelfde periode in hetzelfde gebied ook verschillende soorten neerslag vallen. De vissen hier, de modder daar en de planten elders, maar dit gebeurt niet.
Hoe overleven vissen en andere dieren het trouwens als ze door een wervelwind meegevoerd worden?

Voor de theorie over wervelwinden en waterhozen moet men ten eerste aannemen dat vissen, die vaak levend neerkomen op een plek die ver van de klaarblijkelijke plaats van herkomst ligt, voor onbepaalde tijd kunnen overleven in de vochtige atmosfeer van een regenwolk. Ten tweede moet men aannemen dat een kracht die zo sterk is dat vissen, kikkers, padden, alen en slangen uit hun natuurlijke woonplaats de lucht in worden geblazen, hen geen lijfelijke schade toebrengt, en dat de plotselinge verandering van temperatuur en luchtdruk ook ongevaarlijk is. Hoewel zulke theorieën het gezonde verstand aanspreken, zijn er geen harde bewijzen voor.

Dan is er nog de vraag hoe wervelwinden boven één plek kunnen blijven hangen of er naar terug kunnen keren. Aangezien beweging een onmiskenbare eigenschap is van de wind en van alles wat er door wordt meegevoerd, verklaart de wervelwind-theorie niet waarom dezelfde voorwerpen meermalen op dezelfde plek vallen, alsof ze van een vaste locatie in de lucht komen.