De paraceratherium, een enorm zoogdier uit de prehistorie

De paraceratherium was een enorm zoogdier. Hij was zelfs groter dan de steppemammoet, de grootste mammoetsoort uit de prehistorie. Zijn lichaamsformaat gaf hem verschillende voordelen om te kunnen overleven. Wetenschappers hebben ontdekt hoe zwaar het dier ongeveer was, ondanks dat er om diverse redenen weinig fossielen beschikbaar zijn. Zijn fossielen hebben verschillende synoniemen gekregen. Uiteindelijk heeft men voor slechts één benaming gekozen. Wat at deze gigantische diersoort en waarom is hij uiteindelijk uitgestorven?

De paraceratherium

• Stamboom
• Enorme afmetingen
• Leefperiode en omgeving
• Laag hoeveelheid fossielen
• Uitgestorven vanwege een grote natuurlijke verandering

Stamboom

De paraceratherium is een voorouder van de hedendaagse neushoorn en behoort tot de "Rhinocerotidae". Qua lichaam en oren lijkt hij veel op de neushoorn, echter had hij geen hoorns. Vanwege zijn enorme formaat had hij namelijk geen hoorns nodig om zichzelf te kunnen verdedigen, ondanks dat de roofdieren uit deze tijd óók enorm waren. Roofdieren zoals de sabeltandtijger, kozen hierdoor kleinere prooidieren uit. Deze dieren behoorden tot de "megafauna", een groep zoogdieren die aanzienlijk groter waren dan de huidige zoogdieren. Eerdere vondsten werden soms geïdentificeerd als "Baluchitherium" of "Indricotherium". Deze benamingen zijn echter synoniemen die ontstonden vanwege fouten tijdens de identificatie van de prehistorische diersoort. Overige synoniemen zijn:

• Aralotherium
• Dzungariotherium
• Thaumastotherium

Meestal wordt er voor de oorspronkelijke benaming gekozen. In dit geval heeft men de benaming paraceratherium gehouden, die al in 1911 bedacht was. Met behulp van wetenschappelijke studies heeft men ontdekt hoe groot en zwaar het dier ongeveer was.

Enorme afmetingen

De paraceratherium is het grootste zoogdier die op het land leefde. Hij kon negen meter lang worden en acht meter hoog. De grootste mammoet uit de prehistorie was enkele meters kleiner en kon slechts de helft zo zwaar worden. Hij reikte slechts tot aan de schouders van het zoogdier. Wetenschappers denken dat hij maximaal twintig ton woog. Dit is drie tot vier keer zwaarder dan de hedendaagse Afrikaanse olifant. Zijn schedel had een lengte van bijna anderhalve meter. Dit is in verhouding tot zijn lichaam vrij klein. Tevens had hij een lange dikke nek om zijn hoofd te ondersteunen. Omdat zijn voorpoten langer waren dan zijn achterpoten, kon hij gemakkelijk bij de bladeren die aan hoge bomen hingen.

Leefperiode en omgeving

De paraceratherium leefde ongeveer 34 tot 23 miljoen jaar geleden. In deze periode leefde hij in het oosten van Europa tot aan China. Hier at hij de bladeren van de vele bomen die er te vinden waren.

Dieet

De paraceratherium was een herbivoor. Herbivoren zijn dieren die slechts plantaardig voedsel nuttigen. Hij at dagelijks een enorm hoeveelheid voedsel om zijn lichaam van voldoende energie te voorzien. Het voedsel haalde hij van hoge bomen op momenten dat er een voedselschaarste heerste. Hij haalde de bladeren van lage bomen en struiken wanneer er een overvloed was aan voedsel. Zijn nek kon hij op een flexibele manier buigen, ondanks dat zijn nek zeer stevig was. De snijtanden die zich aan de bovenkant van zijn kaken bevonden leken op kleine slagtanden. Ze hadden net als zijn voortanden een ronde vorm en waren enorm. Deze "slagtanden" wezen op een bijzondere wijze, recht naar beneden. Zijn onderste snijtanden waren meer naar buiten gericht. Zijn lippen waren soepel waardoor hij ze gemakkelijk kon gebruiken tijdens het eten. Deze eigenschappen heeft men kunnen bepalen aan de hand van het bestuderen van zijn overblijfselen.

Laag hoeveelheid fossielen

Ondanks zijn enorme formaat, zijn er weinig fossielen gevonden. Dit heeft te maken met de hoeveelheid geologische activiteit in deze periode. Verschuivingen van de grond waarin de fossielen te vinden zijn, zorgt ervoor dat de fossielen verdwijnen. Omdat er weinig fossielen van het dier gevonden zijn, heeft het lang geduurd voordat wetenschappers erachter kwamen hoe hij er daadwerkelijk uit zag. Hierdoor heeft men allerlei schetsen gemaakt die niet overeenkomen met de realiteit. Hiernaast ontstonden er problemen tijdens de identificatie van de fossielen.

Uitgestorven vanwege een grote natuurlijke verandering

Wetenschappers denken dat het landschap veranderde, waardoor het zoogdier uitstierf. In deze periode werden bossen door de natuur vervangen met grasland. Hierdoor ontstond er een tekort aan voedsel. Omdat de diersoort een herbivoor was, kon hij zich niet aanpassen aan een ander soort dieet.

Lees verder

• Prehistorische dieren: Bijzondere diersoorten die in de prehistorie voorkwamen (special)