Vraag en aanbod van externe accountantsdiensten

De accountant speelt een belangrijke rol in het probleem met de geloofwaardigheidskloof; met name de belangenconflicten tussen partijen. Met name de informatieasymmetrie is een probleem in de agency theorie. De accountant staat tussen de agent en principaal in.

Debat van accountantsverwachtingen

Eén van de belangrijkste problemen in de accountantsfunctie is de informatiekloof en de verwachtingen van de verschillende partijen. De accountant voegt geloofwaardigheid toe aan de financiele informatie. Met name de laatste jaren is de kloof steeds groter geworden door fraudes en crisissen.

Vraag en aanbod van controle

Rol accountant = participant in het controle proces van de jaarrekening en als een ‘agent’ door het geven van zekerheid over de jaarrekening. Feit is dat er informatie asymmetrie bestaat tussen verschillende partijen.

Vraag van partijen voor financiele informatie:

• De omgeving waarin bedrijven zich bevinden zitten veel belanghebbenden van informatie:
• Aandeelhouders; belangrijke belanghebbenden met verschillende inzichten, zoals een investeringsfocus of een rentmeesterschapfocus
• Management; jaarrekening is belangrijk om prestatie naar buiten toe te brengen, ze zijn ook verantwoordelijk voor de onderneming
• Kredietverlenende instanties; veel belang bij jaarrekening om te kunnen voorspellen en evalueren van het krediet risico. Onzekerheden beïnvloeden het krediet
• Werknemers; ze hebben interesse voor de jaarrekening vanwege eventuele bonussen, pensioen, loon, etc.
• Overheid en regelgevende instanties; interesse om investeerders te beschermen en het verbeteren van voorschriften
• Andere partijen; bijvoorbeeld scholen, natuurorganisaties, klanten voor diverse doeleinden

Het probleem van informatie asymmetrie

Het prolbeem ontstaat als de principaal niet de acties van de agent kan verifiëren/controleren. Managers van de organisatie hebben meer informatie over de waarde van de onderneming dan externen (investeerders).

Signalling problem; wanneer managers betere informatie hebben over de aandelenprijzen dan waar de prijzen voor staan. Bij onderwaardering zullen ze extra disclosure geven om een goed signaal af te geven. Bij overwaardering zal er geen extra disclosure komen, dus zullen uiteindelijk de prijzen naar elkaar toe gaan.

De economie van de informatie

Agency theorie is informatie asymmetrie probleem, managers hebben privé informatie, die investeerders niet hebben, dit komt voor uit scheiding eigendom en controle. Zie verder informatie over de agency theorie.

Aanbod jaarrekeninginformatie (verplichte en vrijwillige disclosure)
Aanbod van financiele informatie is cruciaal voor de werking van de efficiënte vermogensmarkt, daarnaast is het ook bruikbaar voor andere belanghebbenden.
Twee soorten financiele toelichtingen zijn:

1. Verplicht (gereguleerd); jaarrekening, management discussie en analyse
2. Vrijwillig (informerend); informeren over belangrijke zaken

Factoren die van invloed zijn op de financiele openbaarmaking

Met jaarrekeninginformatie kan een onderneming communiceren met haar belanghebbenden.

Financiele rapportage vindt plaats in een zeer gereguleerde omgeving, met specifieke regels in de verschillende landen. Regelgevende instanties vertegenwoordigen twee primaire doelen:

1. Algemeen (publiek) belang en overheid
2. Institutioneel belang

Rol regelgevende instanties is zorgen voor een volledige en eerlijke openbaarmaking.

Drie mogelijke effecten bij gebruik vrijwillige disclosure: verbetering van de eigen liquiditeit, reduceren van de kosten van het kapitaal en follow up door financiele analisten

Externe auditors en de vraag en aanbod van financiele informatie

Management rapportages zijn een onderwerp van controle of certificering door een onafhankelijke accountant. Als je kijkt naar de agency theorie is de accountant een intermediair tussen management en de gebruikers van de financiele informatie. Primair doel van het gebruik maken van een accountant is het reduceren van kosten die gerelateerd zijn aan de informatie asymmetrie. Belangrijk voor de accountantsfunctie: onafhankelijkheid en integriteit.

Vraag om controle

Twee andere kwesties vragen ook een onafhankelijke intermediair:

1. Controlemiddelen om de waarborging van efficiënte vermogensmarkten te behouden
2. Controleren van gedrag van managers voor de problemen ten aanzien van de contractuele relaties

Condities voor vraag naar controle

Accountantsfunctie in het proces is het waarborgen van de kwaliteit van de informatie dat is nodig vanwege:

• Conflict van belangen; managers kunnen informatie bevooroordeeld naar buiten brengen. Management kan zichzelf bevoordelen door manipuleren van de informatie en door de informatie gunstiger te laten lijken dan ze is voor de investeerders
• Gevolgen; informatie kan substantiële gevolgen hebben voor belanghebbenden die keuzes maken, het kan de keuzes beïnvloeden
• Complexiteit; sommige financiele informatie is dermate ingewikkeld dat de kan op fouten groot is en men het niet snapt
• Afstand; scheiding tussen eigendom en leiding, informatie moeilijk direct te controleren

Theoretische uitleg voor de vraag naar accountantsdiensten

Chow et.al. (1988), drie prikkels om accountants in te huren:

• Zekerheid bieden dat cijfers de agency kosten reduceren en eerlijk zijn
• Signaal van de organisatievooruitzichten naar buiten brengen
• Externen kunnen er van uitgaan dat er vermindering is in de kans dat men verliezen bedekt

De verzekeringshypothese is dat de accountant fungeert als borg tegen verlies, de accountant neemt voorzorgmaatregelen tegen persoonlijk verlies bij het geven van deze bescherming.
De rechtvaardigingshypothese is dat klanten zoeken accountants om te lobbyen en hun posities te bevestigen bij beleidsmakers, regelgevers en toezichthouders.

Informatie asymmetrie

Verschil in kennis van informatie. Informatie kosten zijn er voor de agent en controlekosten zijn er voor de principaal. Onafhankelijke accountants verminderen de asymmetrie van de informatie.
Adverse selection is dat de ene partij heeft een informatievoordeel op de andere partij (door meestal privé informatie).
Moral hazard de investeerder kan acties van manager niet beïnvloeden/beoordelen, hoewel de acties de belangen van de investeerder wel beïnvloeden (risico deling).