Mont Pelée eruptie was een grote vulkaan ramp

Op het Frans-Caribisch eilandje Martinique, voltrok zich op Hemelvaartsdag 1902 een ramp. Vulkaan Mont Pelée, die hoog waakte over het haven stadje St. Pierre, ontplofte explosief om iets voor 8 uur in de morgen. De slapende bewoners van het stadje hadden geen schijn van kans: gloeiende aswolken troffen het stadje. Alles en iedereen werd levend verbrand en vernietigd. Op twee na, zij overleefden de vulkaan ramp van 8 mei. Dankzij deze vulkaan ramp en vulkanoloog Alfred Lacroix weten wij nu wat gloeiwolken zijn.

Vulkaan Mont Pelée

Vulkaan Mont Pelée is een stratovulkaan, met een hoogte van 1397 meter. Deze vulkaan bevindt zich in het noordelijke gedeelte van het Franse eilandje Martinique in de Caribische Zee.

Modern Pompeii

Het havenstadje (en hoofdstad) Saint Pierre op het Frans-Caribisch eilandje Martinique, wordt wel eens vergeleken als de moderne Pompeii. Het Italiaanse stadje Pompeii en zijn bewoners hadden geen schijn van kans toen de Vesuvius explosief ontplofte 79 n. C. Door de loeihete gloeiwolken die van de hellingen van de vulkaan richting Pompeii denderde, verbrande iedereen in Pompeii levend. Precies hetzelfde gebeurde bij de vele slapende inwoners van het havenstadje St. Pierre toen vulkaan Mont Pelée explosief ontplofte. Bijna 30.000 mensen kwamen om.

Ooggetuigen

Er waren heel wat ooggetuigen tijdens deze natuurramp. Op zee en in de haven waren veel ooggetuigen op schepen aanwezig en zagen de ramp voor hun ogen voltrekken. Ze vertelden dat er een enorme wolk vrijkwam na de vulkaanuitbarsting en dat deze wolk – pyroclastische stromen - alles verschrompelde en in brand zette. Binnen enkele minuten was alles en iedereen onherkenbaar verkoold. Niemand begreep waar ze het over hadden: wolken die iedereen en alles in vuur en vlam zette? Het natuurverschijnsel "gloeiwolken" na een vulkaanuitbarsting stond op het punt ontdekt te worden.

Geruïneerd

Na de verwoestende vulkaanuitbarsting van Mont Pelée op 8 mei 1902, stonden alleen de muren van sommige gebouwen zwart geblakerd overeind in St. Pierre. Het leek wel een oorlogsgebied waar jaren achtereenvolgens flink gevochten was. Doordat het havenstadje St. Pierre enkele rum distilleerderijen bezat, explodeerde deze door de hitte van de vernietigende gloeiwolken, waardoor de destructie in de stad nog groter werd.

Slachtoffers

8 mei 1902 was Hemelvaartdag. Ondanks het vroege uur, waren al veel inwoners van het havenstadje St. Pierre aanwezig in de kathedraal om de mis bij te wonen. Zij stierven allemaal.

Overleven

Van de bijna 30.000 inwoners van het stadje St. Pierre, overleefden slechts 2 de vulkaan ramp in 1902. Een daarvan was de ter dood veroordeelde Auguste Ciparis, een gevangene die in de gevangenis zat. Hij overleefde de ramp omdat de muren van zijn cel heel dik waren met slechts een klein raampje. Later werd hem gratie verleend. Hij reisde de wereld rond onder de naam: Ludger Sylbaris als circusartiest met als belangrijkste act dat hij de vulkaan ramp had overleefd.

Opmerkelijk

De reclame posters voor het circus bevatte 2 opmerkelijk heden:
1: Ludger Sylbaris (Auguste Ciparis) werd aangeduid als enige overlevende van de ramp en
2: Op de poster is te lezen dat het om 40.000 dodelijke slachtoffers ging, i.p.v. de bijna 30.000.

Heet!

Net als bij Pompeii worden ook in het getroffen havenstadje St. Pierre opgravingen en uitgravingen gedaan. Er zijn o.a. metalen voorwerpen gevonden. Sommige metalen zijn helemaal gesmolten, andere ten delen. De conclusie is dat de gloeiwolk die uit de vulkaan Mont Pelée ontsnapte tijdens de eruptie, iets minder heet dan 1083 graden Celsius moet zijn geweest. Dat is namelijk het smeltpunt van koper. Niemand overleeft zo’n hete wolk! En dat maakt Mont Pelée een heel gevaarlijke vulkaan!

Alfred Lacroix

Alfred Lacroix een Franse vulkanoloog, bestudeerde de vulkaan een jaar lang na diens vernietigende uitbarsting. Alfred Lacroix kwam in juni 1902 aan op het eiland. Hij schreef een beroemd verslag en beschreef voor het eerst de gloeiwolken die het havenstadje St. Pierre overdonderde. Voor de explosieve uitbarsting van Mont Pelée waren deze gloeiwolken een onbekend verschijnsel. Tegenwoordig noemen we deze gevaarlijke gloeiwolken pyroclastische stromen.

Verrassing?

Waren er geen tekenen van leven van de vulkaan Mont Pelée voordat hij een van de grootste vulkaan rampen van de 20ste eeuw veroorzaakte? Was er geen vulkanische activiteiten waarneembaar? De vulkaan Mont Pelée kwam inderdaad pruttelend langzaam tot leven. Op 2 april, een maand voor de uitbarsting, kwam er stoom uit de vulkaan. Op 23 april werden er lichte aardschokken waargenomen en op 25 april spuwde de vulkaan as en gesteente uit. De vulkaan heeft tot aan de explosieve uitbarsting as en gesteente uitgespuwd. Niemand sloeg acht op deze vulkanische activiteiten en de bewoners van het stadje St. Pierre werden niet gewaarschuwd. Immers, de vulkaan was een vredig slapende vulkaan die waakte over hun stad. De laatste uitbarsting van de stratovulkaan Mont Pelée was in het jaar 1932.

Andere vulkaanuitbarstingen 20ste eeuw

Er waren meer vulkanen die op de lijst staan van grootste vulkaanrampen van de 20ste eeuw, waaronder:

• Santa Maria (Guatemala) in 1902,
• Nevado del Ruiz (Colombia) in 1985,
• Novarupta (Alaska) in 1912,
• Pinatubo (Filipijnen) in 1991,
• Mount St. Helen (Amerika) in 1980.