Krakatau beroemdste vulkaanuitbarsting

De Indonesische stratovulkaan Krakatau is vooral bekend om zijn explosieve en allesvernietigende uitbarsting van 1883. De knal van de explosie was zo luid, dat trommelvliezen knapten van zeelui in de buurt en dat de geluidsgolven 7 keer de aarde rond gingen. De vulkaan spuwde zoveel lava uit dat zowel de vulkaan als het vulkaaneiland implodeerde en in zee verdween. Er ontstond een enorme tsunami met golven van 30 meter. De rookpluimen reikten tot een hoogte van 80 kilometer en het uitgespuwde vulkanisch materiaal verduisterde de omgeving van de Krakatau enkele dagen. Op dezelfde plek is er een nieuw eiland en vulkaan ontstaan: het Kind van Krakatau.

Indonesië

De Krakatau vulkaan lag in Indonesië, en bevond zich tussen Java en Sumatra in de straat van Sunda.

Geografie

De geografie van Indonesië is buitengewoon interessant. Door de subductie-zones – schuivende platen – tussen de Euraziatische en de Indo-Australische platen, ontstaan er vulkanen.

Ring van Vuur

Indonesië bevindt zich op de Ring van Vuur. Vulkaanuitbarstingen in de Ring van Vuur worden veroorzaakt door platentektoniek: het schuiven van platen die onafhankelijk van elkaar schuiven en de geografische ligging van continenten, bergen en oceanen doen opschuiven.

Andere vulkanen van Indonesië

• De Merapi vulkaan (midden Java) die op de lijst staat van de 16 meest gevaarlijke vulkanen ter wereld,
• De Tambora vulkaan (Sumbawa, Indonesië) ontplofte in 1815 en braakte 5 keer meer vulkanisch materiaal uit dan de Krakatau vulkaan,
• Toba (Sumatra) een heuse supervulkaan.

Beroemdste uitbarsting

27 augustus 1883 was vrijwel iedereen getuige van de luide knal van de vulkaanuitbarsting van de Krakatau vulkaan. Het was het luidste geluid sinds de moderne mens bestaat. De explosieve uitbarsting deed de vulkaan ontploffen, verscheurde en verdween in zee. Alle bewoners van het vulkanische eiland verdronken. Door het gapende gat dat ontstond vol met hete magma en lava, gemengd met zeewater deed de boel luid ontploffen: dat is het geluid dat wereldwijd gehoord werd. Het vulkaaneiland implodeerde doordat de vulkaan zoveel lava had uitgespuwd dat er een enorme leegte onder de vulkaan ontstond.

Tsunami

De vulkaanuitbarsting van de Krakatau vulkaan in 1883 had een vulkanische explosie kracht van VEI 6 (Vulkanische Explosie Index). Door de kracht en dat het vulkaaneiland verdween in zee, ontstond er een tsunami met een hoogte van 30 meter. Enorme gloedgolven overspoelden de kusten van Java en Sumatra. De deining van deze tsunami zou zelfs in het Kanaal tussen Engeland en Frankrijk zijn waargenomen.

Rookwolk

De pluimwolk van de uitbarsting steeg tot op ergens tussen de 50 a 80 kilometer hoogte de lucht in. Van verre was deze pluimwolk waarneembaar. De aswolk die opsteeg verduisterde de omgeving van de vulkaan enkele dagen compleet. Er is ongeveer 20 km3 vulkanisch materiaal de lucht ingestoten. Door de enorme hoeveelheden as en stof uit de vulkaan dat in de atmosfeer terecht kwam, daalde de gemiddelde temperatuur op aarde het jaar na de uitbarsting met 1, 2 graden Celsius. De tempratuurdaling was vooral merkbaar tijdens de zomer. Zonsondergangen vertoonden vreemde kleuren.

Strand der verhalen

Maandenlang na de explosieve vulkaanuitbarsting spoelden er lijken aan op West Java, vlakbij het dorp Labuan. Deze baai, de Pantai Carita met de Nederlandse vertaling: “Strand der verhalen” lag op zo’n 40 kilometer afstand waar de vulkaan Krakatau zich ooit in zee bevond. Alleen al door de tsunami verdronken 30.000 mensen.

Kind van Krakatau

Op dezelfde plek waar ooit het vulkaaneiland Krakatau lag, ontstond sinds 1929 een nieuw eiland: een nieuwe vulkaan stak zijn kop boven het water uit. Deze vulkaan kreeg de naam: Kind van Krakatau (Anak Krakatau). In 1927 waren de eerste rookpluimen uit zee waarneembaar. Het is een zeer actieve vulkaan, spuwt met grote regelmaat lava uit en groeit stevig. Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw groeit dit vulkaaneiland met 13 centimeter per week de hoogte in. Inmiddels is de vulkaan gegroeid tot ongeveer 200 meter boven zeespiegel en een zeer gevaarlijke vulkaan geworden. Sinds oktober 2007 is de vulkaan vrijwel dagelijks actief.

Morse

Tijdens de uitbarsting van de Krakatau vulkaan in 1883 was Indonesië onder Nederlands bestuur. De reden waarom de Krakatau veel meer aandacht kreeg dan de veel zwaardere vulkaanuitbarsting van de Indonesische vulkaan Tambora in 1815 was simpel: sinds 1856 hadden de Nederlanders In Nederlands-Indië het Morse systeem ingevoerd. De vulkaanramp met de Krakatau in 1883 werd wereldwijd in de media uitgemeten dankzij het Morsesysteem. Dankzij het Morse code systeem werd de Krakatau uitbarsting wereldnieuws.

Wereldwijde gevolgen

De explosieve uitbarsting van de Krakatau vulkaan in 1883 had wereldwijd gevolgen:

• Het zonlicht werd meer dan 3 jaar tegen gehouden door de enorme uitstoot van vulkanisch materiaal,
• De gemiddelde temperatuur op aarde daalde gedurende deze 3 jaar en was vooral tijdens de zomermaanden merkbaar dat het frisser was,
• Vreemde natuurverschijnselen zijn waargenomen in de atmosfeer 3 jaar lang na de uitbarsting: zonsondergangen vertoonden de meest vreemde kleuren overal op aarde.