Tsunami: Hoe komt het dat een vloedgolf de aarde overspoelt?

In 2004 vond één van de grootste natuurrampen in de geschiedenis plaats, waarbij een zeebeving een Tsunami of vloedgolf veroorzaakte, die vervolgens de kust overspoelde met meer dan 300.000 doden tot gevolg. Indonesië, India en Thailand werden ernstig getroffen. Hotels, huizen en mensen werden met enorme kracht overspoeld. Voor die tijd had waarschijnlijk nog niemand ooit gehoord van het woord Tsunami maar in dat jaar werd er duidelijk wat een vloedgolf kan veroorzaken. Wat is een Tsunami?

Wat is een Tsunami of vloedgolf?

Bij een Tsunami ontstaat er plotseling een hele hoge golf, die met een enorme kracht en snelheid de aarde overspoelt. De hoogte van zo'n vloedgolf kan maar liefst tientallen tot honderden meters bereiken, voordat hij uiteindelijk op de kust breekt. De snelheid van een tsunami kan oplopen tot wel 1000 km per uur.

Wanneer een Tsunami een kust raakt, is er zeker sprake van een natuurramp. Het water en de kracht, waarmee het de kust bereikt, hebben een enorme impact. Tot honderden meters van de kust naar het binnenland toe wordt alles overspoeld en meegevoerd met het water. De kracht van een Tsunami is zo groot dat hele gebouwen, bomen en mensen kunnen worden verwoest in niet meer dan een ogenblik. Een een vloedgolf is zo snel dat het te laat is om te vluchten, wanneer het water al hoog boven de zeespiegel boven je uittorent.

Waardoor ontstaat een Tsunami?

De oorzaak van een vloedgolf is meestal te vinden in de zee-equivalent van een aardbeving, die ook wel zeebeving wordt genoemd. Ook de uitbarsting van een vulkaan kan echter leiden tot een vloedgolf. Een vloedgolf kan echter ook ontstaan, doordat er plotseling heel veel massa vanuit de kust (denk aan een aardbeving dichtbij de zee, een vulkaanuitbarsting of het afbreken van een ijsschots) in het water terechtkomt.

Aan de kust van de Stille Oceaan komen regelmatig Tsunami's voor, die in ernst kunnen verschillen. Hoe dieper het water is op een bepaalde plaats hoe ernstiger de Tsunami zal zijn. In 2004 ontstond één van de ergste Tsunami's ooit in het gebied van de Indische Oceaan, waar in tegenstelling tot bij andere oceanen geen systeem bestond dat kon signaleren dat een ramp van die omvang dreigde.

Wat gebeurde er precies tijdens de Tsunami in de Indische Oceaan in 2004?

In december 2004 vond één van de grootste rampen in de geschiedenis en die werd veroorzaakt door een Tsunami. In dit geval werd de vloedgolf veroorzaakt door een hele sterke zeebeving (sterker dan 9 op de schaal van Richter), waarvan het epicentrum voor de kust van Indonesië en Thailand lag, ten westen van Sumatra. De vloedgolf overspoelde de kusten van onder andere Indonesië, Thailand, India en Sri Lanka. In totaal eiste deze natuurramp meer dan 300.000 levens, waarvan alleen al meer dan 130.000 in Indonesië. De Indonesische regering spreekt echter van meer dan 230.000 doden, aangezien heel veel vermisten nooit meer zijn teruggevonden.

De Tsunami verwoestte alles in de kustgebieden van de getroffen landen. Behalve dat een Tsunami van deze omvang heel veel levens kostte, zijn mensen ook alles kwijt wat ze bezaten. In Sri Lanka kwamen bijna 40,000 mensen om het leven maar ondervinden vandaag de dag nog meer dan 1.000.000 mensen de gevolgen van de vloedgolf. In dit land is zelfs de noodtoestand uitgeroepen.

Gevreesd werd ook voor de ecologische gevolgen van de Tsunami, omdat de koraalriffen aan de kusten ernstig zijn beschadigd door de vloedgolf. Met hulp van ecologische organisaties zouden de meeste riffen over 10 jaar echter weer hersteld moeten zijn. De situatie lijkt op dat gebied gelukkig nog minder ernstig te zijn dan direct na de ramp werd aangenomen.

Kunnen nieuwe vloedgolven worden voorkomen?

Naar aanleiding van de ramp werd er heel veel gesproken over de mogelijkheden tot preventie van zo'n grote natuurramp in de toekomst. De Indische Oceaan kende helemaal geen systeem dat een aard- of zeebeving tijdig kon signaleren. Bij bijvoorbeeld de Grote Oceaan bestond dat al wel. Er wordt nu gewerkt aan zo'n systeem zodat ook bij de Indische Oceaan natuurverschijnselen tijdig kunnen worden opgemerkt.