Naar de maan: Apollo 10, de generale repetitie

Het jaar 1969 was al enkele maanden geleden begonnen. Nog ditzelfde jaar zou de eerste mens op de maan moeten landen. Apollo 8 was al in een baan rond de maan geweest, Apollo 9 had de eerste test van de maanlander, de Lunar Module uitgevoerd. Het was aan Apollo 10 om die twee zaken met elkaar te combineren in de generale repetitie voor de maanlanding die met Apollo 11 zou volgen.

Apollo-programma op schema

Na de belofte van Kennedy, dat er nog vóór 1970 een man op de maan zou staan, had het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA zijn handen vol aan het realiseren van dat doel. Na het succesvol afronden van het Mercury- en het Gemini-programma zou in 1967 het Apollo-programma van start gaan. In dat Apollo-programma zouden de definitieve maanreizen worden uitgevoerd. De brand tijdens een oefensessie op het lanceerplatform werd Apollo 1 en de hele bemanning ervan noodlottig. Het erop volgende onderzoek en de hele technische nasleep maakten het extra spannend of het programma nog zou worden hervat en zo ja, of het programma nog op schema kon komen. Na ruim anderhalf jaar werd het programma in 1968 hervat met de eerste bemande Apollovlucht, Apollo 7. In december volgde Apollo 8 met een vlucht rond de maan. In maart 1969 vond met Apollo 9 de eerste test plaats met de maanlander, de Lunar Module (ook wel afgekort met LM). Alles leek prima in orde, het schema zou nog gehaald kunnen worden.

De missie van Apollo 10

In juli zou de definitieve maanlanding met Apollo 11 gaan plaatsvinden. In de Apollo’s 8 en 9 was de maanlander uitgetest en was een baan rond de maan bereikt. Nu was het tijd om die twee zaken met elkaar te verbinden. Apollo 10 zou koppelen met de maanlander. Vervolgens zou de combinatie Command Service Module (CSM) en Lunar Module (LM) naar de maan reizen en daar in een baan rond de maan komen. Dan zou de LM loskoppelen en afdalen naar het maanoppervlak. Er zou echter niet geland worden, de landing zou worden afgebroken en de LM zou opstijgen en weer aankoppelen met de Command Module. Daarna zou de bemanning overstappen op de Command Module en de terugreis naar de aarde inzetten. Hiermee zouden alle belangrijke onderdelen van de toekomstige maanlanding worden uitgevoerd, afgezien van de daadwerkelijke landing zelf. Zo is de reis van Apollo 10 te beschouwen als een soort van generale repetitie.

De bemanning van Apollo 10

De bemanningsleden van Apollo 10 waren alle drie al één of twee keer eerder in de ruimte geweest. Gezagvoerder was Thomas P. Stafford, CSM-piloot was John W. Young en de LM-piloot was Eugene A. Cernan. De bemanning had de CSM de naam Charly Brown gegeven en de LM kreeg de naam Snoopy. Na Apollo 10 stond NASA er overigens op dat de bemanning betere en meer passende namen zou geven. Dat lukte overigens zeker niet voor alle komende vluchten.

De reis

Op 18 mei 1969 werd Apollo 10 met behulp van een Saturnus V-draagraket gelanceerd van af Cape Kennedy in Florida. De reis verliep voorspoedig en bij de maan werd de LM succesvol losgekoppeld om de volgende test te beginnen: met Stafford en Cernan af dalen naar het maanoppervlak. De bedoeling was dat tijdens de test het onderste deel van de LM, dat in latere versies van LM dienst zou doen als lanceerplatform, zou worden afgestoten. Het bovenste deel van LM zou weer moeten opstijgen en opnieuw contact maken met de Command Service Module.

Een test met een foutje

Een ongelukje kan soms door een kleine, domme oorzaak plaatsvinden en bijna was dat in deze test gebeurd. Tijdens deze test werken beide astronauten een checklist af. Astronaut Cernan zette, keurig volgens de checklist een knop in de juiste stand. Stafford doorliep ondertussen een andere checklist, waarbij dezelfde knop moest worden omgezet. Hij zette hem dus om, maar had niet in de gaten dat Cernan die knop even tevoren al in de juiste stand had gezet. Doordat Stafford zo per ongeluk de knop weer in de uitgangspositie had gezet liep het navigatiesysteem vast en begon de maanlander gevaarlijk te tollen. Het gevaar van neerstorten op het maanoppervlak was even reëel. Gelukkig kon Stafford door handmatig de besturing over te nemen ongelukken voorkomen.

Net niet de maan

Het is voor de astronauten ongetwijfeld een beetje zuur geweest dat ze wel alle stappen hadden doorlopen die tot een maanlanding konden leiden, maar net die finale stap niet mochten zetten. Het bleef altijd een intern grapje dat Cernan de vluchtleiding ervan had verdacht dat ze expres de brandstoftank niet voldoende hadden gevuld, om te voorkomen dat de verleiding om tóch te landen niet te groot zou worden.

Besluit van Apollo 10

Tijdens de vlucht van Apollo 10 was er nog een andere primeur. Voor het eerst in de geschiedenis vond een live televisie-uitzending plaats vanuit de ruimte, volledig in kleur. Zwart-wit uitzendingen waren er al eerder geweest. Na 60 uur baantjes om de maan te hebben getrokken vertrok Apollo 10 weer naar de aarde. De capsule landde op 26 mei 1969 in de Stille Oceaan, waar ze werd opgepikt door U.S.S. Princetown. De capsule van Apollo 10 is te bewonderen in Engeland, in het Science Museum in Londen.