Het zonnestelsel: Titan (maan Saturnus)

Titan is een maan van Saturnus en is de op een na grootste maan binnen ons zonnestelsel. Deze maan is groter dan Mercurius, de kleinste planeet binnen het zonnestelsel. In het jaar 2005 is er een ruimtevaartuig geland op Titan en er zijn foto’s gemaakt. Op deze koude maan is een vast grondoppervlak, met stromende rivieren en oceanen. Alleen stroomt er geen water door, maar bestaat de vloeistof uit ethaan en methaan. Water komt alleen voor in een keiharde bevroren vorm.

Saturnus

Saturnus is vanaf de zon gezien de zesde planeet binnen ons zonnestelsel. Kenmerkend zijn de grote ringen die om deze planeet aanwezig zijn. Saturnus bestaat voornamelijk uit vloeibaar materiaal van binnen en gasvormig materiaal van buiten, waardoor er geen vast oppervlak is. Deze gasreus heeft 62 manen, waarvan Titan de grootste is. Sommige manen zijn niet zichtbaar vanwege het ringenstelsel om Saturnus.

Titan

Het is de een na grootste maan binnen ons zonnestelsel. De maan Ganymedes van Jupiter is de grootste. Titan is zelfs groter dan de kleinste planeet binnen ons zonnestelsel, dat is Mercurius. Omdat de maan over een vast oppervlak, stromende rivieren en een atmosfeer beschikt, is hij bijzonder interessant. Bovendien is het de enige maan in het verre zonnestelsel waar een ruimtevoertuig is geland. Daardoor zijn er foto’s beschikbaar hoe het erop deze maan uitziet.

Basisgegevens:

• Afstand tot Saturnus: 1.180.000 - 1.250.000 kilometer
• Omlooptijd: 15,95 aardse dagen
• Rotatieperiode: 15,95 aardse dagen
• Middellijn: 5150 km/0,40 x aarde
• Massa: 135 triljoen ton /0,02 x aarde
• Oppervlaktetemperatuur: - 179 graden
• Samenstelling dampkring: stikstof (98,4%), methaan (1,4%) en waterstof (0,2%)

Landing op Titan

Op 14 januari 2005 is het zover, de ruimtesonde Cassini slaagt erin om de Huygenslander aan een parachute neer te laten dalen door de mist van de dampkring van Titan. Zo vreemd zag het er niet uit op deze maan, er zijn rivieren te zien die van heuvels afstromen en een ruwe kustlijn die in een oceaan uitmondt. Omdat niemand wist of de Huygenslander in water of op land zou landen, is deze zo gebouwd dat hij ook kan drijven. Hij landde op vaste bodem, in een gebied met glimmende witte stenen. Deze stenen bestaan uit bikkelhard bevroren water. Doordat het er zo koud is, komt water alleen in bevroren vorm voor.

Rivieren

De woest kolkende rivieren zorgen voor mooie afgeronde ijsblokken, vergelijkbaar hoe de rivieren op aarde eruit zien. Alleen de rivieren bevatten geen water, maar een mengsel van methaan en ethaan. Dit is een lichtere vloeistof dan water waardoor het vloeibaar is bij deze lage temperaturen. Het is een mooi gezicht hoe het water stroomt in een rotsachtige omgeving, onder een oranje bewolkte hemel. De aarde is de enige plek binnen het zonnestelsel waar water in zowel vloeibaar, damp en in vaste vorm voorkomt.

Methaan en ethaan

Op Titan geldt dat de stoffen methaan en ethaan een gelijksoortige cyclus hebben, zoals water op onze planeet. Wanneer het vloeibare methaan en ethaan uit de rivieren en oceanen verdampt, valt het als reusachtige vlokken weer omlaag en dwarrelen ze omlaag door de dampkring en de geringe zwaartekracht. Kleinere beekjes en rivieren voeren de vloeistof weer terug naar de oceaan. Wat bijzonder is, is dat de oceanen en meren van Titan bijna geen golven hebben, ze zijn spiegelglad. Vermoedelijk komt dit omdat het mengsel van methaan en ethaan stroperiger is dan water, terwijl de wind niet zo krachtig is.

Dampkring

Met een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van – 179 graden Celsius is het een zeer koude plaats. Voordat men wist wat er schuilging onder de dikke en mysterieuze atmosfeer, was het een groot mysterie hoe Titan eruit zou zien. De oranjekleurige dampkring van deze maan is wel vier keer zo dicht als die van de aarde en bestaat voornamelijk uit stikstof, het gas waar de dampkring van de aarde ook voor 80 procent uit bestaat. Met deze stikstofdampkring en de biochemische samenstelling heeft Titan veel weg van de aarde van zo’n ruim 4,55 miljard jaar geleden.

Is er leven mogelijk?

De ingrediënten die nodig zijn voor de bouwstenen van DNA, dus voor leven, zijn op Titan aanwezig. Het grote probleem is de enorme kou. Bij een temperatuur van bijna 180 graden onder nul verlopen scheikundige reacties zeer langzaam. Warmte is noodzakelijk om het biochemische proces op gang te brengen. Als het op dit tempo doorgaat, kan het misschien nog wel een paar miljard jaar duren voordat de situatie anders wordt. Tegen die tijd is de zon opgezwollen tot een reuzenster, waarbij er tienduizend keer zoveel warmte vrijkomt. Misschien dat er dan genoeg ingrediënten aanwezig zijn voor leven op Titan.