De ster Gliese 710 is onderweg naar ons zonnestelsel

De aarde draait elk jaar een rondje rond de zon, de dichtstbijzijnde ster. Het aantal sterren in het melkwegstelsel is enorm. Eén van al die sterren is Gliese 710. De ster is opvallend en belangrijk, want deze ster koerst in onze richting en zal ons zonnestelsel flink in beroering kunnen brengen. Echt zenuwachtig hoeven we er nog niet om te worden, het zal nog 1,35 miljoen jaar duren voor het zover is.

Sterrenstelsels

In het universum zijn enorme aantallen sterrenstelsels te vinden. Eén van die stelsels is ons melkwegstelsel. Alle sterrenstelsels zijn in beweging, een beweging die wordt veroorzaakt door onderlinge gravitatiekrachten en door de beweging die is ingezet door de Big Bang, de explosieve gebeurtenis die door het merendeel van de wetenschappers wordt gezien als het geboortemoment van ons universum.

Sterren

In elk sterrenstelsel zijn weer miljarden sterren te vinden. Wie ’s avonds naar de sterrenhemel kijkt heeft het niet zo in de gaten, maar al die sterren zijn in beweging. Ook onze zon staat niet stil, maar draait op een van de spiraalarmen van ons melkwegstelsel om het zwaartepunt heen. Ook de andere sterren zijn met flinke vaart in beweging. Dat het ons aan de avondhemel niet zo opvalt heeft vooral te maken met de enorme afstanden tussen de sterren. Maar dat zou door al die onderlinge bewegingen wel eens heel anders kunnen worden.

Ster Gliese 710

Zo heb je de ster Gliese 710, een ster uit de hoofdreeks met een diameter die ongeveer 67% van de diameter van onze zon bedraagt, een beetje kleiner dus. Gliese 710 is momenteel ongeveer 63,8 lichtjaar van ons vandaan. Licht legt per seconde een afstand van zo’n 300.000 kilometer. Eén lichtjaar is de afstand die het licht in één jaar aflegt. Laten we eens kijken hoe ver een lichtjaar eigenlijk is en wat dat inhoudt voor de afstand tussen ons en Gliese 710.

• In één seconde legt het licht een afstand af van (bijna) 300.000 kilometer
• In één minuut is dat 60 x 300.000 kilometer = 18 miljoen kilometer
• In één uur is dat 60 x 18 miljoen kilometer = 1080 miljoen kilometer
• In één dag is dat 24 x 1080 miljoen kilometer = 25.920 miljoen kilometer ofwel zo’n 25,9 miljard kilometer
• In één jaar is dat 365 x 25.9 miljard kilometer = 94608 miljard kilometer ofwel zo’n 94,6 biljoen kilometer
• De ster Gliese 710 is 63,8 lichtjaar van ons vandaan, dat is dus 63,8 x 94,6 biljoen kilometer = 6035 biljoen kilometer

Is de afstand onbereikbaar?

De afstand is zo immens dat Gliese 710 onbereikbaar is. Dat is tenminste op dit moment inderdaad het geval, maar omdat zowel de zon als Gliese 710 met een flinke snelheid in beweging zijn gaat die onderlinge afstand de komende tijd flink korter worden. Dat overigens op een kosmische schaal, die kortere afstand is niet iets waar wij of onze directe nakomelingen ons zorgen over hoeven te maken. Pas over 1,35 miljoen jaar zal Gliese 710 op de kortste afstand van onze zon komen te staan. De vraag is natuurlijk: hoe kort is die afstand op dat moment? Nou, aardig dichtbij en zelfs naar de stand van onze huidige technologie: aardig bereikbaar.

Onderzoek

Uiteraard is een kosmische gebeurtenis als de nadering van een andere ster een goede reden om uitgebreid onderzoek naar te doen. Uit al dat onderzoek was aanvankelijk kortste afstand van minimaal zo’n 60.000 AU gekomen. Eén AU staat voor de afstand tussen de aarde en de zon. Ofwel, Gliese zou over 1,35 miljoen jaar op een afstand langs ons zonnestelsel passeren die gelijk is aan ongeveer 60.000 keer de afstand tussen zon en aarde. Nieuw onderzoek dat met behulp van ruimtetelescoop Gaia is uitgevoerd laat echter zien dat die afstand niet klopt. Het wordt véél dichterbij.

Close encounter

Zoals het er nu naar uitziet zal Gliese 710 op een afstand van ongeveer 13.300 AU van onze zon passeren. Dat is - op de kosmische schaal van de sterren - wat je noemt een close encounter. Het is een afstand die zelfs met onze huidige techniek overbrugbaar is, al zal een ruimtevaartuig voor een dergelijke afstand toch enkele tientallen jaren nodig hebben. Maar wie weet wat voor techniek ons – als de mensheid dan nog bestaat- voor betere en snellere mogelijkheden zal geven.

Gevolgen voor ons zonnestelsel

De afstand waarop Gliese 710 onze zon zal passeren is zo groot dat de baan die de aarde rond de zon aflegt er niet door beïnvloed zal worden en dat geldt ook voor de andere planeten van ons zonnestelsel. Toch zal de passage van Gliese 710 voor ons zonnestelsel grote gevolgen kunnen hebben. En dat heeft alles te maken met de Oortwolk, een wolk van miljarden komeetachtige hemellichamen die aan de buitenrand van ons zonnestelsel hun lange banen rond de zon afleggen. Sommige van die kunnen het formaat hebben van een kleine dwergplaneet, de meeste zijn echter kleiner. Nu al kunnen objecten in de Oortwolk elkaar zo beïnvloeden, dat objecten in een andere baan rond de zon komen. Ze zien dit soort objecten dan als kometen aan de hemel.

Bewegingen in de Oortwolk

De passage van een ster zoals Gliese 710, met wellicht een eigen planetenstelsel en een eigen Oortwolk, zal door de zwaartekrachtwerking de banen van objecten in de Oortwolk van ons eigen zonnestelsel (en dat van zichzelf) verstoren. Zo kunnen objecten van de ene Oortwolk worden afgevangen door de andere. Zo kan ons zonnestelsel dus objecten van het stelsel van Gliese 710 gaan invangen, maar ook het omgekeerde kan gebeuren. Ook kunnen de banen van de objecten zo verstoord worden, dat ze in de richting van de zon gaan bewegen.

Kometenregen

Doordat objecten uit de Oortwolk zich door de verstoring die Gliese 710 veroorzaakt in de richting van het centrum van het zonnestelsel gaan begeven zullen er heel wat nieuwe kometen ontstaan. Volgens de nu opgestelde verwachtingen zal het zeker tot een komeet of tien per jaar kunnen leiden, en dat kan een paar miljoen jaar achtereen zo blijven. De mogelijkheid dat in die periode van dit soort objecten ook zo dicht bij de aarde of één van de andere planeten zal komen zodat er gevaar op een botsing zal zijn kan dan zeker niet worden uitgesloten.

Verder onderzoek

Er zijn de komende honderdduizenden jaren nog allerlei verstoringen mogelijk, die de afstand waarop Gliese 710 en onze zon elkaar passeren kan beïnvloeden. Nader onderzoeken en verbeterde observaties zullen nodig blijven om nauwkeuriger voorspellingen te kunnen doen. Nieuw onderzoek levert uiteraard ook gegevens op over de opbouw en bewegingen in het universum.

Zorgen?

Zelf hoeven we ons over de nadering van Gliese 710 niet echt zorgen te maken, 1,35 miljoen jaar duurt nog wel heel erg lang. Ergens is dat ook weer jammer, de nadering van een ster is natuurlijk een spannende gebeurtenis die allerlei spannende mogelijkheden zou kunnen openen. Hopelijk zullen onze nakomelingen over 1,35 miljoen jaar goed gebruik kunnen maken van de onderzoeksmogelijkheden die tegen die tijd open liggen.