Hoe reken je de doorbuiging van een betonnen balk door?

Hoe reken je de doorbuiging van een betonnen balk door? Voor het berekenen van de doorbuiging van betonbalken, dient een samengestelde EI (elasticiteit * traagheidsmoment) worden toegepast. Daartoe dient de k-waarde te worden bepaald, welke de mate van vervorming door moment-belasting bepaalt. Dit wordt gedaan aan de hand van een M-k diagram. Hoe bepaal je die relatie op basis van een gewapende balkdoorsnede en hoe vertaalt het naar de doorbuiging betonbalk?

Doorbuiging betonbalk uitrekenen


Waarom een betonbalk gebruiken?

Overal in gebouwen worden betonnen balken van klein tot groot toegepast, om belastingen van het veld naar de steunpunten over te dragen. Daartoe wordt de betondoorsnede met wapeningsstaal afgewapend, om voldoende sterkte en stijfheid te kunnen garanderen. Als dit afdoende is afgewapend, voldoet de balk. Ondanks dat de balk voldoende sterk is en meestal ook voldoende stijfheid heeft, zal de balk ook enigszins doorbuigen. Hoe wordt de doorbuiging van een betonbalk bepaald door het M-k diagram tezamen met de samengestelde EI toe te passen?

Uitgangspunten van de betonbalk

Stel, in jouw woning moet een vloer over een gat worden afgedragen. Om dat te kunnen doen, is het gebruik van een betonbalk nodig, zodat de belastingen veilig naar de ondersteuningen wordt afgedragen. In dit geval gaan we uit van een balk breed 400 mm en hoog 500 mm om een overspanning van 5 m te behalen. De balk draagt een vloer en daaruit komen de volgende belastingen:
  • rustende belasting = 15 kN/m;
  • variabel = 5 kN/m;
  • eigen gewicht = 0,5*0,4*24 = 4,8 kN/m.

De betonbalk wordt gemaakt van C25 in combinatie met FeB500 bij een dekking van 30 mm (XC1).
  • M;d = 0,125*(1,2*(15+4,8)+1,5*5)*5^2 = 97,69 kNm;
  • d = 500-30-8-10 = 452 mm;
  • M;d/(b*d^2) = 97,69/(0,4*0,452^2) = 1195 -> w0 = 0,29 (lees de GTB-tabel af).

Ondergrenzen elastische vervorming

Op basis van de kruipcoëfficiënt φ;max kan de volgende relatie worden bepaald voor de korte en langdurige belasting:
  • E’b∞ = E’b/(1+3/4*φ;max) = 28.500/(1+3/4*3,6) = 7.700 N/mm2;
  • n;lang = 200.000/7.702 = 26, n;kort = 200.000/28.500 = 7;
  • n*w0;lang = 26*0,29= 7,54;
  • kw;lang = [(1,54-1,37)*0,3+0,37]*7,54/15+1 = 1,21;
  • kI;lang = [(2,46-1,78)*0,3+0,78]*7,54/70+1 = 1,11;
  • n*w0;kort = 7*0,29 = 2,03;
  • kw;kort = [(1,54-1,37)*0,3+0,37]*2,03/15+1 = 1,06;
  • kI;kort = [(2,46-1,78)*0,3+0,78]*2,03/70+1 = 1,03;
  • kh = 1,6 – 0,50 = 1,1;
  • fbr = kh * f;bm = 1,1*2,3;
  • M;rt(lang) = 1,2 * f;br * W * kw;lang = 1,2*kh*f;bm*(1/6*b*h^2)*kw = 1,2*1,1*2,3*1/6*400*500^2*1,21 = 61,2 kNm;
  • EI∞ = E’b∞*kI*I = 7.700*1,11*(1/12*400*500^3) = 35,6*10^12 Nmm2 = 35.600 kNm2;
  • k;rt = M;rt/EI∞ = 61,2/35.600 = 1,72*10^(-3);
  • M;r(kort) = 1,4 * f;br * W * kw;kort = 1,4*1,1*2,3*1/6*400*500^2*1,06 = 62,6 kNm;
  • EI;0 = 28.500*1,03*(1/12*400*500^3) = 122,3*10^12 Nmm2 = 122.300 kNm2;
  • kr = Mr/EI;0 = 61,2/122.300 = 0,5*10^(-3).

Maximale vervormingsgrenzen

De doorbuiging mag nooit groter zijn dan zekere maximale waarden, waartoe de maximale vervormingsgrenzen gebaseerd op de hoogte van de drukzone en vervormingscapaciteit van het toegepaste materiaal. Voor de bepaling van de maximale vervorming op basis van representatieve belasting geldt het volgende:
  • 1/2*b*x^2 = n * (d-x) * w0 * b * d / 100 bij d = 500-30-8-20/2 = 452 geldt;
    Bron: Http://geinformeerd.infoteur.nlBron: Http://geinformeerd.infoteur.nl
  • 1/2*400*x^2 = 26 * (452 – x) * 0,29 * 400 * 500 / 100 = 15.080*(452-x);
  • 200*x^2 + 15.080 * x – 6.816.160;
  • x = [ -15.080 + √(4*200*6.816.160)]/(2*200) = 147 mm (hoogte drukzone).

Uitgaande van een maximale vervorming van het betonstaal Es = 2,5‰ is de betonvervorming E’b = 2,5‰*147/(452-147) = 1,2‰<0,72*f’ck/7700 = 0,72*25/7700 = 2,34‰:
  • M;et;kort = As*fs;rep*(d-1/3*x) = 0,29*400*500/100*500*(452-1/3*147) = 116,9 kNm;
  • k;et = 2,5*10^(-3) / (452-147) = 8,2*10^(-3).

Bij kortdurende belasting geldt echter het volgende:
  • 1/2*400*x^2 = 7 * (452 – x) * 0,29 * 400 * 500 / 100 = 2.320*(452-x);
  • 200*x^2 + 2.320 * x – 1.048.640 = 0;
  • x = [ -2.320 + √(4*200*1.048.640)]/(2*200) = 67 mm;
  • Me = 0,29*400*500/100*500*(452-1/3*67) = 124,6 kNm;
  • ke = 2,5*10^(-3) / (452-67) = 6,5 * 10^(-3).

Optredende momenten

Om de belastingen uit de vloer af te kunnen dragen, dient de verticale belasting in een moment en haakse opgetelde kracht te worden vertaald. Om de verschillende momenten tijdens gebruiksfase te kunnen bepalen, dienen de volgende dwarskrachten te worden gebruikt:
  • q;d = 1,2*(15+4,8)+1,5*5 = 31,26 kN/m2;
    Bron: Http://geinformeerd.infoteur.nlBron: Http://geinformeerd.infoteur.nl
  • q;mom = 15+4,8+0,6*0,4*5 = 21 kN/m2;
  • q;rep = 15+4,8+5 = 24,80 kN/m2;
  • q;eg = 4,8 kN/m2.

Daaruit worden de volgende maatgevende momenten gehaald en kan de k-waarde uit de M-k diagram worden afgelezen:
  • M;d = M;u = 97,69 kNm;
  • M;mom = 0,125*21*5^2 = 65,6 kNm (k;mom = 2,45 en k;el = 1,1);
  • M;rep = 0,125*24,8*5^2 = 77,5 kNm (k;rep = 2,10);
  • M;eg = 0,125*4,8*5^2 = 15 kNm (k;eg = k;on = 0,15).
  • k;kruip = k;mom – k;el = 2,45 - 1,1 = 1,35;
  • k;tot = k;rep + k;kruip = 2,10 + 2,35 = 4,45.

Doorbuiging betonbalk

De doorbuiging is afhankelijk van de mate van elasticiteit in combinatie met het traagheidsmoment van de doorsnede:
  • EI∞ = Mrep / k;tot = 77,5 / 4,45 * 10^(-3) = 17.415 kNm2;
  • EI;0 = M;eg / k;on = 15 / 0,15*10^(-3) = 100.000 kNm2;
  • u;tot = totale doorbuiging = 5/48*Mrep*L^2 / EI∞ = 5/48*77,5*5^2/17.415 = 0,012 m = 12 mm;
  • u;on = 5/48*M;eg*L^2/EI;0 = 5/48*15*5^2/100.000 = 0,004 m = 4 mm;
  • u;bij = 12-4 = 8 mm.
  • u;eind < 0,004*L = 0,004*5000 = 20 mm, voldoet;
  • u;bij < 0,003*L = 0,003*5000 = 15 mm, voldoet.

Uit voorgaande blijkt dat de EI relatief hoog is door de hogere dikte van de balk ten opzichte van vloeren, waardoor de k-waarde minder snel toeneemt. Balken hebben daarom relatief minder last van vervormingen en zal meestal de wapening op basis van sterkte maatgevend zijn. Let wel dat een controle van de doorbuiging noodzakelijk is.

Lees verder

© 2013 - 2024 Geinformeerd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoeveel buigt een stalen ligger door?Hoeveel buigt een stalen ligger door?Een stalen ligger kan een bepaalde mate van doorbuiging opnemen. Het wordt bepaald door de elasticiteit en het traagheid…
Kruipend hout: kruip door secundaire doorbuiging met de tijdKruipend hout: kruip door secundaire doorbuiging met de tijdZodra constructies in hout worden uitgevoerd, dan moet men rekening houden met het feit dat hout kruipt. Dit is de eigen…
Hoeveel buigt een stalen ligger door op de vloeigrens?Hoeveel buigt een stalen ligger door op de vloeigrens?Stalen liggers worden belast op een moment, waarmee in de balk een spanning ontstaat. Die spanning mag nooit groter zijn…
Globale wapeningsberekeningBij een balk op twee steunpunten veroorzaakt het moment buiging in de balk. Door deze buiging zullen aan de bovenzijde d…

Paalpuntniveau, het niveau om met een paal op te funderenPaalpuntniveau, het niveau om met een paal op te funderenWordt een gebouw aangelegd dan wordt altijd met de fundatie gestart. Dit kan op staal (strook of plaat op zand) worden u…
Betonpalen, hoe worden deze aangelegd of gemaakt?Betonpalen, hoe worden deze aangelegd of gemaakt?Heien is een vanzelfsprekende manier om palen aan te leggen, echter het is niet de enige manier om een fundatie op palen…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mterraza, Rgbstock
  • Constructief ontwerpen in beton; Vis en Sagel; Stichting BetonPrisma; ’s-Hertogenbosch; 3e-druk; 1995.
  • http://wetenschap.infonu.nl/techniek/113607-hoeveel-buigt-een-gewapende-vloer-door-de-berekening.html
  • Afbeelding bron 1: http://geinformeerd.infoteur.nl
  • Afbeelding bron 2: http://geinformeerd.infoteur.nl
Geinformeerd (1.029 artikelen)
Laatste update: 10-01-2020
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Techniek
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.