Wat is het verschil tussen een wel of niet dragende wand?

Woningen en gebouwen bestaan uit vloeren, daken en wel of niet belaste wanden. De veelal van kalkzandsteen gemaakte wanden dragen belastingen af naar de fundering en vormen een essentieel onderdeel van de complete constructie. De ene wand is de andere niet. Zeker woningscheidende wanden zijn meestal de dragende wanden, terwijl tussengelegen wanden niet belast zijn. Wat is het verschil tussen een wel of niet belaste wand en hoe kun je het thuis herkennen?

Wel of geen dragende wand

• Wat is een lichte scheidingswand?
• Vloerbelaste scheidingswanden rijtjeswoning
• Wat zijn stabiliteitswanden?
• Complexe afdracht bij alleenstaande woningen
• Wat als er scheuren in een wand ontstaan?
• Wanneer is het een dragende wand?

Wat is een lichte scheidingswand?

Een niet belaste wand kan worden uitgevoerd in licht constructiemateriaal. Denk aan hout, gipsplaten, holle stenen of gasbeton. Het materiaal kan simpelweg op de beton overspannende vloer worden aangebracht omdat het licht is en vloeren met het gewicht van lichte scheidingswanden worden uitgerekend. Je kunt dus altijd zelf nog een lichte wand op een vloer zetten, zoals een gipswand. Niet alle wanden zijn echter licht en worden gefundeerd. Hoe herken je of een wand dragend is?

Vloerbelaste scheidingswanden rijtjeswoning

Bij rijtjeswoningen is het overduidelijk. Vloeren spannen van links naar rechts over waarbij scheidingswanden tussen woningen de vloeren dragen. Veelal is de overspanning circa 5 tot 6 meter waarbij de eerste en tweede verdieping op de tussenwand steunen. In dat geval zal al het gewicht op de scheidende muren terechtkomen. Ook het dak wordt op die manier voor een groot gedeelte afgevoerd. Het is daarbij duidelijk dat de tussenliggende wanden bij rijtjeswoningen of twee-onder-een kap het complete gewicht dragen. Deze wanden krijgen dus alles voor de kiezen en staan onder spanning. De voor en achter gevel draagt verder een beperkt deel van de vloeren met dak en het eigen gewicht van de wand. Let wel dat het metselwerk praktisch altijd niet dragend zijn juist omdat deze de buitenrand van de woning vormen. Alle overige in huis aanwezig zijnde wanden zijn niet dragende wanden en vallen onder lichte scheidingswandjes behoudens stabiliteitswanden.

Wat zijn stabiliteitswanden?

In de lengterichting van een woning wordt stabiliteit verkregen uit de alles dragende wanden. In de breedte richting zitten er in de woning nog stabiliteitswanden. Een stabiliteitswand moet windbelastingen uit dak en langsgevel overdragen naar een gefundeerde wand. Daartoe worden penanten in de voor- en achtergevel gebruik. Het kan echter voorkomen dat die penanten onvoldoende lang zijn doordat ruitopeningen veel ruimte in beslag nemen. In dat geval kan het zijn dat een wand zoals onder de opgaande trap wordt gefundeerd zodat daarmee horizontale belastingen in de fundering worden ingeleid. Je mag praktisch nooit zomaar bij stabiliteitswanden gaten maken waardoor horizontale veiligheid in het geding kan komen.

Complexe afdracht bij alleenstaande woningen

Vrij staande woningen hebben vaak een complexe afdracht waarbij vloeren op vloeren staan en wanden in niet haakse vormen worden aangebracht. Het kan inhouden dat mogelijk alle wanden binnen zijn gefundeerd en meedragen aan de constructieve veiligheid. Het houdt daarbij concreet in dat je niet zomaar mag gaan breken omdat het grote consequenties met zich mee kan brengen. Er dient altijd constructief advies ingewonnen te worden om zo te achterhalen of er sprake is van een wel of niet dragende wand.

Wat als er scheuren in een wand ontstaan?

Komt er een behoorlijke scheur in een dragende wand dan is dat teken dat er iets niet goed is. Het kan worden veroorzaakt door een probleem in de fundatie maar ook ten gevolge van een wapeningsprobleem in een dragende vloer. Indien de fundatie vervormt (door zetting van de strook) dan kan een wand mogelijk de lasten niet meer aan. De spanningen worden te groot waardoor de wand gaat scheuren. Anderzijds kan een iets doorzakkende vloer ervoor zorgen dat een dragende wand op die vloer scheuren vertoont. De vervorming gaat niet gelijkmatig waardoor de muur plaatselijk piekspanningen moet opnemen. Is er een verbouwing geweest waarbij na een doorbraak scheuren ontstaan dan is er sprake van een uitvoeringsfout en zal snel moeten worden ingegrepen.

Wanneer is het een dragende wand?

Een dragende wand verschilt van een niet dragende doordat het onder spanning staat. Vaak merk je het aan het materiaal waar het van is gemaakt. Hout en gasbeton betreft licht materiaal wat relatief hol klinkt. Ook wanden die niet zijn belast klinken hol. Sla je echter met een hamer op een belaste wand dan klinkt het anders. Daarnaast kun je letten op hoe balken overspannen en waar deze eindigen. Ook betonvloeren waarbij nog een naad van de kanaalplaat of breedplaatschil zichtbaar is geeft inzicht in welke wanden zijn belast. Bekijk dus in het werk in hoeverre wanden wel of niet dragend zijn en laat je bij wijzigingen in de constructie door een constructeur informeren.

Lees verder

• Fundering: waar staat een gebouw op, hoe is het gefundeerd?
• De invloed van oplegspanning bij een kalkzandsteen wand?
• Hoe reken je een betonnen balk door?
• Hoe reken je pons uit bij een vloerbelaste kolom?
• Scheuren in de muur, wat is er aan de hand?