Hoe wordt de breedte van een fundatiebalk bepaald?

Een gebouw geeft veel belastingen, welke geconcentreerd op een balkenrooster naar beneden komen. De balken zorgen ervoor dat de belasting in de palen wordt ingeleid, waarna de palen het overdragen aan draagkrachtige zandlagen. Op die manier wordt constructieve veiligheid bewerkstelligd, zodat het gebouw overeind blijft staan. Er dient dus altijd veel aandacht aan de combinatie van balkenstructuur, overspanningen, belastingen en paaldraagvermogen worden gegeven. Hoe wordt binnen dit spectrum de breedte van de fundatiebalk bepaald?

Breedte fundatiebalk bepalen

• Breedte van de dragende wanden
• Combinatie van overspanning en belastingen
• Draagvermogen bodem versus paaldiameter
• Belastingen bepalen formaat

Breedte van de dragende wanden

Belastingen uit het gebouw komen als gewicht naar beneden daar waar dragende wanden zijn gemaakt. Vloeren spannen van as naar as en steunen af op kalkzandsteenwanden. Dit kan ook voor het gewicht van het dak gelden. Daarbij hebben de wanden een bepaalde breedte nodig om al die belastingen te kunnen afdragen. Binnen standaard woningen kan het betekenen dat de wand 120 of 150 mm dik is. De beganegrondvloer kan daarbij worden uitgevoerd als ribcassettevloer, welke veelal voor de dragende wand stopt. Oftewel dan moet er aan weerszijden van de dragende wand extra oplegruimte worden gerealiseerd door aanvullend een 100 mm kalkzandsteen aan te brengen. Dit houdt in dat er vanuit de wand minimaal 100+120+100 = 320 mm of 100+150+100 = 350 mm benodigd is. Let wel dat bij appartementen gebouwen er voldoende geluiddempende werking van de wanden aanwezig moet zijn, waardoor de wand 300 mm dik wordt uitgevoerd. De vloeren bestaan vaak uit een breedplaatvloer, waartoe geen aanvullende oplegruimte benodigd is.

Combinatie van overspanning en belastingen

Het balkenrooster is ontzettend belangrijk voor het overdragen van belastingen naar de palenfundatie. De palen moeten de krachten overdragen naar diep gelegen bodemlagen. Voordat de belasting in de palen zit, dient de betonbalk de belasting vanuit het veld via wapening overdragen. Uiteraard geldt dat die wapening moet passen in de balk en dat alles overgedragen kan worden. Normaal zal een hoogte van de balk worden aangehouden van 1/10 van de maximale overspanning. Oftewel bij 5 m overspanning dan zal de balk 500 mm hoog zijn. Standaard moet onderkant balk op minimaal 800 mm onder maaiveld worden aangebracht, waarbij bovenkant balk op circa 300 mm onder maaiveld komt. Vaak zal de breedte, hierbij afhankelijk zijn van paaldiameter of prefabpaal formaat.

Draagvermogen bodem versus paaldiameter

De belasting uit het balkenrooster dienen door de bodem worden opgenomen. Afhankelijk van de bodemgesteldheid en de opgeleverde sonderingen kan een draagkrachtberekening worden uitgevoerd. Op basis van de diepte, hardheid van de bodemlaag in combinatie met de paalpuntoppervlak kan er een draagvermogen aan toe worden gekend. Een langere paal kan een kleinere paaldiameter betekenen, echter soms bestaat die mogelijkheid niet. In dat geval kan een groter formaat worden genomen. Indien de paal wordt geboord dan kun je denken aan een paaldiameter van minimaal rond 300 tot rond 350 mm. Daarmee kunnen belastingen worden opgenomen. Toch dient er aan weerszijden aanvullend 50 mm speling te worden aangehouden, waardoor de balk bij een paaldiameter van 300 mm minimaal 400 mm breed moet zijn.

Belastingen bepalen formaat

Voorgaande kan opgaan voor standaard woningen, echter indien het zwaarbelaste constructies betreft kan het breder uitvallen. Bij relatief grote overspanningen kan het beteken dat de balk 600 mm hoog wordt en 500 mm breed. Mede omdat er palen rond 400 mm moeten worden toegepast bij een overspanning van 6 m. Naarmate de belastingen of overspanningen groter worden neemt de paalbelasting toe, waardoor een grotere diameter moet worden toegepast. Dit vertaalt zich naar een extra brede balk. Het is hierbinnen een kostenoverweging wat beter is om te doen. Langere smallere palen bij een smalle balk of iets dikkere kortere palen bij een bredere balk. Laat je altijd adviseren omtrent de dimensies van het balkenrooster en draagvermogen van een palenfundatie door een gespecialiseerd ingenieursbureau.

Lees verder

• De sondering om draagkracht te bepalen
• Fundering: waar staat een gebouw op, hoe is het gefundeerd?
• Betonpalen, hoe worden deze aangelegd of gemaakt?
• Het akoestisch doormeten van in de grond gevormde palen
• Hoe wordt een gewapende betonnen kesp doorgerekend?