De lente in Nederland

Als de lente in ons land komt, worden mensen blij. De dagen worden langer en buiten lijkt alles weer tot leven te komen. Het is een teken dat een seizoen van donkere dagen en kou weer voorbij is. De natuur gaat letterlijk bloeien en de zon gaat meer schijnen. Toch kunnen er nog pittige buien vallen en kan het onstuimig en koud zijn. Wanneer is het nu precies lente en welke invloed heeft dit op het klimaat?

Een geliefd seizoen

We worden allemaal vrolijk van de lente: de trekvogels die ons land in het najaar verlieten, komen weer terug en gaan nestjes bouwen, de bloemen komen uit de knop en de dagen worden langer. De periode van verkoudheid, sneeuw van de winter is voorbij. Het is een reactie van de aarde op de toevoer van extra zonne-energie. Toch is de lente een periode van erg onstabiel weer. Weerdeskundigen beschouwen de maanden maart, april en mei als lentemaanden, maar soms kan de lente zich rond half februari of zelfs pas rond half april laten zien.

Wanneer is het lente?

De astronomische lente begint wanneer de baan van de aarde om de zon een bepaald punt heeft bereikt. Dit punt wordt ook wel de lente-equinox genoemd. Dit betekent dat de dag en nacht even lang duren. De zon staat recht op de evenaar. Het is het moment wanneer de planeet halverwege is tussen het verste punt van de zon en het punt waarop de aarde het dichtste bij de zon is. De lente-equinox vindt bijna altijd op 21 maart plaats, maar soms vindt het al op de 20ste plaats. Op deze dag is het effect van de kanteling van de aardas op noordelijk en zuidelijk halfrond hetzelfde. Hetzelfde gebeurt in de herfst tijdens de herfstequinox.

Lenteperikelen

In Nederland is de lente een lange aanloop naar de zomer waarbij het soms in het vroege voorjaar al warm kan zijn. Plaatselijk kunnen er in het voorjaar al uitschieters zijn van 20 graden of hoger. Vaak wordt een warme periode dan weer gevolgd door een koudere periode met veel regen, wind en weinig zon. In de lentemaanden is de lucht onstuimig boven de Atlantische Oceaan en botsen de verschillende luchtlagen met elkaar. De wind verandert aan het eind van de winter en het begin van de lente voortdurend van richting en dat veroorzaakt de verschillende weersverschijnselen, zoals: sneeuwbuien, hagel en snijdende koude wind tot warme broeierige dagen.

Invloed van de zee

De temperatuur van het zeewater speelt met name langs de kustgebieden een belangrijke rol. Met een overwegend zuidwestelijke wind komt voornamelijk koele zeelucht naar ons toe die een veel koeler en gematigder klimaat oplevert dan we zouden hebben gehad, wanneer de zee er niet zou zijn. Zonder zee zou land geleidelijk opwarmen tot de astronomische zomer is begonnen. De astronomische zomer begint op de langste dag van het jaar, waarop de zon op zijn hoogst staat.

Stuifmeel in de lucht

Als de bomen en planten beginnen te bloeien, komen er enorme hoeveelheden stuifmeel en pollen in de lucht. Veel mensen zijn hier allergisch voor. Zo hebben mensen die last hebben van hooikoorts last van jeukende en tranende ogen en neus. Ze moeten veel niezen, hebben verkoudheidsklachten en kunnen daarbij benauwd zijn. Als de lucht zich langer boven land heeft bevonden, bevat deze meer stuifmeel. Als de hoeveelheid zon meer is, zal de concentratie stuifmeel in de lucht ook meer zijn, omdat er meer stuifmeel wordt geproduceerd naarmate er meer zonne-energie is.

Onstuimig weer

In de lente kunnen er hagelstenen vallen die variëren in de grootte van een erwt tot een hagelsteen zo groot als een sinaasappel. In het voorjaar kunnen er mooie zonnige perioden zijn die gevolgd worden door buien met onrustig, nat en winderig weer. De wolken veranderen snel en bij de buien zit nog wel eens wat witte neerslag. Maartse buien zijn het gevolg van veranderingen die bij ons op het noordelijk halfrond aan het eind van de winter plaatsvinden. Er komen vanuit het poolgebied koude luchtstromen naar West-Europa. De zee is in het voorjaar warmer dan de koude lucht uit het noorden op een grotere hoogte. Hierdoor is de stroming van de door het zeewater verwarmde lucht aan het oppervlak sterk en ontstaan er veel wolken in de onstabiele atmosfeer. Er ontstaan stapelwolken waaruit vaak regen, hagel of sneeuw valt.

Achter de wolken schijnt de zon en dit maakt het karakter van maart zo wispelturig. Zo kan het even opklaren waarbij de lucht er ineens strak helder uitziet waarbij de wolken sterk afsteken tegen de blauwe hemel. De zonneschijn dringt korte tijd sterk door waardoor het warmer aanvoelt en verdwijnt dan snel, misschien al na enkele minuten weer achter de volgende wolk. Maartse buien hoeven niet alleen in de maand maart op te treden. Ook in februari of in april kunnen zulke buien ontstaan. In Nederland wordt vaak naar de maand april verwezen met de uitdrukking: “april doet wat hij wil”.

Lees verder

• De zomer in Nederland: van regenbuien tot hittegolf
• De herfst in Nederland
• De winter in Nederland: hoe komt deze tot stand?
• De citroenvlinder (Gonepteryx rhamni)