Teken het (plaats-tijd)-diagram en reken met verplaatsing

Teken het (plaats-tijd)-diagram en reken met verplaatsing Als je de beweging van een persoon (of voorwerp) wil vastleggen wil je zeker zijn waar die persoon op ieder tijdstip was. Het is van belang om het startpunt (of nulpunt) te bepalen en de afstand van die persoon tot dat startpunt bij te houden. De meetwaarden kun je in een zogenaamd (plaats-tijd)-diagram uitzetten. Een andere naam voor het (plaats-tijd)-diagram is het (x,t)-diagram. Daarbij staat de x voor de plaats en de t voor het tijdstip. Als je handmatig meet zou je gebruik kunnen maken van een ouderwetse stopwatch. Heb je die niet bij de hand: tegenwoordig zitten stopwatches ook al vaak op je mobiel (of met een App) of op een sporthorloge.

Maken van een (plaats-tijd)-diagram

Als je een het (plaats-tijd)-diagram wil maken kun je als volgt te werk gaan. Stel je wil van een wandelaar weten op welke plaats deze op welk tijdstip was. Dan kun je met een stel vrienden de volgende meting doen:
Afbeelding 1: (plaats-tijd)-diagram van de wandelaar. Afbeelding 1: (plaats-tijd)-diagram van de wandelaar.
  • Meetpunt 1: je meet de afstand tot het startpunt van het eerste meetpunt. Stel dat dit meetpunt op 750,0 meter (m) van het beginpunt is. Tussen het startsignaal en het arriveren van de wandelaar zit 20,6 minuten. Dit is 1236 seconden.
  • Meetpunt 2: het volgende meetpunt is op 1500,0 meter van het startpunt. Daar arriveert de wandelaar na 30,6 minuten na het startsignaal. Dit is 1836 seconden.
  • Meetpunt 3: De derde meting is op 2250,0 meter. Dit is na 41,5 minuten na het startsignaal. Dit is 2490 seconden.

Teken nu het (plaats-tijd)-diagram. Zie afbeelding 1: (plaats-tijd)-diagram van de wandelaar.

Formule voor verplaatsing

De verplaatsing wordt ook wel aangegeven met Δx. Het symbool Δ heet delta. Het duidt het verschil aan. De formule voor de verplaatsing luidt:
Δx= xeind - xbegin

Waarbij:
  • Δx = verplaatsing in meter (m)
  • xeind = plaats aan het einde van de tijdsperiode in meter (m)
  • xbegin = plaats aan het begin van de tijdsperiode in meter (m)

Berekening verplaatsing

  • Na t = 1236 seconden(was 20,6 minuten) heeft de wandelaar 750,0 meter (m) afgelegd.
  • Na t = 1836 seconden(was 30,6 minuten) heeft de wandelaar 1500,0 meter (m) afgelegd.
  • De verplaatsing is tussen t = 1236 en t = 1836 is: 1500,0 m – 750,0 m= 750,0 m.

Let op: een verplaatsing kan ook negatief zijn. Dit heeft gewoon te maken met de afspraken die je maakt. Als je een beweging naar rechts positief noemt en een beweging naar links negatief kun je een negatieve verplaatsing hebben. Verder wordt verplaatsing ook wel eens met s aangegeven. De s staat voor het Latijnse woord spatium dat afgelegde weg betekent.

Stel op t=0 sta je op punt s= 0. Je beweegt naar links. Na 5 seconden sta je op 7 meter links van je beginpunt. Dan is de verplaatsing s= -7 meter.

Afstand berekenen met de echo

Afbeelding 2: afstand berekenen met de echoAfbeelding 2: afstand berekenen met de echo
Jan wil weten hoe groot de afstand tot aan een berg is. Hij weet nog van de natuurkundeles dat de snelheid van het geluid ongeveer 330 meter per seconde bedraagt. Hij roept “echooo”. Met behulp van de stopwatch van zijn smartphone meet hij dat hij na 8 seconden de weerkaatsing van het geluid hoort. Wat is de afstand van Jan tot de berg?
  1. De snelheid van het geluid is 330 meter per seconde
  2. De verstreken tijd is 8 seconden. Dit is voor “heen” en “terug” van het geluid.
  3. De totale afstand “heen” en “terug” is: 8 seconden maal 330 meter per seconde is: 2640 meter.
  4. De afstand van Jan tot de berg is 2640 meter / 2 = 1340 meter.
© 2019 - 2024 Blackbeauty, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Afgelegde afstand aflezen met oppervlaktemethodeAfgelegde afstand aflezen met oppervlaktemethodeAls je een beweging al beschreven hebt met een (plaats,tijd)-diagram, kun je uit dit diagram rechtstreeks aflezen wat de…
Eenparige beweging: bereken snelheid en verplaatsingEenparige beweging: bereken snelheid en verplaatsingAls je wil weten hoe de beweging van een fietser eruitzag kun je gebruik maken van een stopwatch en een meetlint. Vaak z…
(Snelheid,tijd)-diagram maken met (plaats,tijd)-diagram(Snelheid,tijd)-diagram maken met (plaats,tijd)-diagramAls je een beweging al beschreven hebt met een (plaats,tijd)-diagram, kun je hieruit het (snelheid,tijd)-diagram afleide…
Hoe bereken je snelheid en plaats met het (x,t)-diagram?Hoe bereken je snelheid en plaats met het (x,t)-diagram?Als een fietser vanuit stilstand optrekt en steeds harder gaat rijden kun je er niet meer van uitgaan dat de snelheid op…

Het atoommodel van BohrHet atoommodel van BohrNiels Bohr leverde een inmense bijdrage aan de natuurkunde. In 1913 kwam hij met een theorie voor het atoommodel, waarin…
Rekenen met rek, spanning en elasticiteitsmodulus van kabelsRekenen met rek, spanning en elasticiteitsmodulus van kabelsAls je gaat vissen met een hengel lijkt het net alsof je vislijn uitrekt als je een dikke, zware vis aan je haak hebt. H…
Bronnen en referenties
Blackbeauty (100 artikelen)
Gepubliceerd: 18-03-2019
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Natuurkunde
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.