De maan, dichtbij en toch mysterieus

De maan, dichtbij en bijna iedere nacht aanwezig en toch weten we er nog niet alles van. Hoe ver we ook reeds in het heelal kunnen reizen, onze nachtelijke lichtbron is ook nog steeds een bron van vragen. Waarom is de maan voor ons zo belangrijk? Waarom is het van groot belang om water op de maan te vinden? Als er water te vinden is, wat wil dat dan zeggen? Laat ons de maan, dubbelplaneet van de aarde, eens nader bekijken

Enkele cijfers

Met een omtrek van 10916km en een diameter van 3475,9km, behoort onze maan tot de enkele planeetachtige manen in ons zonnestelsel. De massa van de maan verhoudt zich tot die van de aarde als 1/81. Met een omlooptijd rond de aarde van 27,3217 dagen ( dit wordt een siderische maand genoemd) is de maan de enige natuurlijke sateliet van de aarde. Het gemeenschappelijke zwaartepunt waar zowel de maan en de aarde om draaien, ligt binnen de aarde. De maan maakt daardoor een elliptische baan rond de aarde waarbij de afstand varieert van 405 500 km (apogeum) tot 363 345 km (perigeum). De gemiddelde afstand tot de aarde, gemeten van middelpunt tot middelpunt, bedraagt 384 450km.

Uitzicht van de maan

De rotatie van de Maan om haar as is synchroon met haar beweging rond de Aarde, wat wil zeggen dat we, vanop de aarde, steeds dezelfde kant van de maan te zien krijgen (de voorkant). Dankzij de Russische ruimtesonde Loenik3 was men instaat om in 1959 voor het eerst ook de ‘achterkant’ van de maan te zien. Het oppervlakte van de maan wordt voor het grootste deel gekenmerkt door inslagkraters. Deze kraters stemmen af van de oerknal waarbij brokstukken insloegen op planeten en onze maan. Enkele van deze grote kraters, vooral aan de voorkant van de maan, zijn in latere periodes weer opgevuld waardoor donkere maria (van mare in het enkelvoud uit het latijns voor zee) ontstonden.

Schijngestaltes van de maan

Het uitzicht vanop aarde vertaalt zich in de schijngestalten van de maan. Deze schijngestalten onstaan door het feit dat niet steeds hetzelfde gedeelte van de maan door de zon verlicht is en dus slechts delen van de maan weerkaatsen naar de aarde. De cyclus verloopt van nieuwe maan, over wassende maan (dit is de overgang tussen nieuwe maan en eerste kwartier) naar eerste kwartier, dan naar volle maan en over krimpende maan (de overgang tussen volle maan en laatste kwartier) naar laatste kwartier.

Maansverduistering

Maansverduistering komt voor op het moment dat men een perfecte volle maan heeft en de aarde, zon en maan op één lijn staan. Doordat de aarde tussen zon en maan staat, blokt de aarde het zonlicht af en werpt op die manier een schaduw op de maan. Aangezien de maan enkel het licht van de zon weerkaatst en zelf geen lichtbron is, zorgt dit voor een maansverduistering. Als men het hele proces kan volgen, dan ziet men de schaduw van de aarde vooruit schuiven over de maan. Een zonsverduistering is het omgekeerde fenomeen waar de maan zorgt voor de schaduw op de aarde doordat ze tussen de aarde en de zon inschuift.

De verwantschap tussen aarde en maan

De theorie gaat dat de maan ontstaan is uit de aarde. In deze theorie gaat het erom dat de aarde botste met Theia, een planeet die ongeveer dezelfde grootte had dan Mars. Door deze botsing, ontstond enorm veel energie waardoor beide planeten overgingen tot een vloeibare vorm en versmolten. Uit deze versmelting zou een stuk zijn weggeslingerd die op verder afstand is samengetrokken en afgekoeld waardoor onze maan ontstond. Als bewijs van deze theorie haalt men aan dat de samenstelling van gesteenten op de maan, dezelfde samenstelling hebben als onze aardskorst. Hieruit kan men ook afleiden dat dit hele ontstaan van de maan, ongeveer 4,5 miljard jaar geleden heeft plaatsgevonden en dus maximum 50 miljoen jaar na het ontstaan van ons zonnestelsel.

Een andere mogelijkheid is dat de maan, net als de aarde, ontstond uit een verzameling van kosmisch stof. De aantrekkingskracht van de aarde is groter dan die van de maan en dit zorgde ervoor dat de maan in een baan om de aarde begon te draaien.

Water op de maan

Sinds men naar de maan kan, zoekt men of hier water te vinden is. Aangezien de maan als onderdeel van de aarde zou ontstaan zijn, is het niet onwaarschijnlijk dat niet alle waterstof verdampt is. Op 10 juli 2008 vonden Amerikaanse wetenschappers het bewijs dat er water aanwezig was in de maan. Een studie wijst uit dat zo’n 3 miljard jaar geleden water vanuit de binnenkant van de maan via een vulkanische uitbarsting naar de oppervlakte zou zijn gestuwd. Het water is echter niet aan de oppervlakte van de maan gebleven, met uitzondering van heel kleine hoeveelheden in vulkanische glasbolletjes. Aangezien de zwaartekracht op de maan niet zo groot is, is het mogelijk dat dit water in de ruimte verdwenen is.

Op 24 september 2009 vonden Amerikaanse wetenschappers opnieuw bewijs voor water op de maan, dit maal in grotere hoeveelheden. Hoewel het nog steeds niet gaat om plassen water, maar moleculen in de gesteenten, is dit een belangrijke vondst. Omdat ruimteorganisaties bemande stations willen bouwen op de maan waarin mensen gedurende langere tijd kunnen verblijven, is water een absolute noodzaak. Het onderzoek naar water op de maan is dus nog niet ten einde.