Scheikunde - Reactievergelijkingen kloppend maken

Reactievergelijkingen in scheikunde is een veel voorkomend begrip. Deze reactievergelijkingen kunnen worden gezien als een symbolische weergave van wat er precies gebeurd tijdens een chemische reactie. Het aantal atomen in een reactievergelijking hoort aan beide zijden van de reactiepijl gelijk te zijn door middel van getallen. Maar wat is een reactievergelijking precies en hoe worden deze reactievergelijkingen in scheikunde kloppend gemaakt?

Wat zijn reactievergelijkingen

Een reactievergelijking kan worden gezien als een geschreven weergave tijdens een chemische reactie. In de geschreven weergave is het de bedoeling dat het aantal atomen vóór en na de reactiepijl gelijk zijn. Om er voor te zorgen dat de atomen gelijk zijn worden er getallen ingevuld. Deze getallen komen voor de atomen te staan en worden in scheikunde ook wel coëfficiënten genoemd. Een atoom is simpelweg een bouwsteen waaruit moleculen en zouten zijn opgebouwd, denk aan een Zuurstofatoom (O), Koolstofatoom (C) en een Stikstofatoom (N). Een paar voorbeelden van reactievergelijkingen volgen hieronder.

Voorbeeld 1

...Fe (s) + ...O₂ (g) → ...Fe₂O₃ (s)

Voorbeeld 2

...SO₂ (g) + ...O₂ (g) → ...SO₃ (g)

In de twee voorbeelden hierboven zijn op de puntjes nog de coëfficiënten weggelaten. Een reactievergelijking vertelt ons dus hoeveel mol (stof) men nodigt heeft van een bepaalde stof om met een mol van de andere stof te reageren. Bij een chemische reactie gaan er nooit atomen verloren, daarom is het dus van belang dat zowel voor als na de reactiepijl het aantal atomen even zijn. Nu bekend is wat een reactievergelijking precies inhoudt, gaan we door naar de volgende stap om deze kloppend te maken.

Reactievergelijkingen kloppend maken

Kijk nogmaals eens naar de reactievergelijking hieronder, zoals u ziet ontbreken de coëfficiënten op de puntjes.

...Fe (s) + ...O₂ → ...Fe₂O₃ (s)

Op de bovenstaande puntjes komen de coëfficiënten te staan. Om deze reactievergelijking kloppend te maken, moeten er zowel voor als na de reactiepijl een even aantal coëfficiënten staan. Na de reactiepijl (...Fe₂O₃) is al 2x Fe en 3x O aanwezig. Om de atomen voor de reactiepijl gelijk te maken aan de atomen na de reactiepijl gaan we getallen voor ...Fe en ...O invullen. Een tip is om deze vraag in gedachten te houden: Hoe veel getallen moeten er worden geplaatst om voor en na de reactiepijl alles gelijk te maken?

Voorbeeld 1

...Fe (s) + ...O₂ → ...Fe₂O₃ (s)

4Fe (s) + 3O₂ (g) → 2Fe₂O₃ (s)

Voor de reactiepijl is er nu aanwezig: 4x Fe en 6x O (3x O₂ = 6)
Na de reactiepijl is er nu aanwezig: 4x Fe (2x Fe₂) en 6x O (2x O₃)
De reactievergelijking is nu kloppend gemaakt, zowel voor als na de reactiepijl zijn het aantal coëfficiënten gelijk. Hieronder volgt nog een voorbeeld.

Voorbeeld 2

...SO₂ (g) + ...O₂ (g) → ...SO₃ (g)

Op de puntjes komen weer de coëfficiënten te staan. Deze gaan we nu invullen om de reactievergelijking kloppend te maken.

2SO₂ (g) + O₂ (g) → 2SO₃ (g)

Voor de reactiepijl is er nu aanwezig: 2x S en 6x O (2x O₂) + O₂ (2x O)
Na de reactiepijl is er nu aanwezig: 2x S en 6x O (2x O₃)
Ook nu is de reactievergelijking kloppend gemaakt, zowel voor als na de reactiepijl zijn het aantal coëfficiënten gelijk.

Toestandsaanduiding scheikunde

In scheikunde worden de atomen en moleculen in bijvoorbeeld reactievergelijkingen aangeven door middel van een (s), (g) of een (l). Deze letters staan voor Solid (s), Gas (g) en Liquid (l) en kunnen worden opgezocht in het Binasboekje dat alle scholen uitlenen. Deze toestandsaanduidingen in scheikunde zijn erg belangrijk om te vermelden want dit levert extra punten op.

Tips voor reactievergelijkingen

Reactievergelijkingen komen erg veel voor in examens. Het is daarom belangrijk om veel te oefenen met deze opgaven waardoor er toch extra belangrijke punten kunnen worden toegerekend op het examen. Hier zijn nog een paar tips die gemakkelijk te gebruiken zijn:

• Schrijf het totaal aantal atomen voor en na de pijl duidelijk op.
• Schrijf de reactievergelijking over op een kladblaadje, zodat u de coëfficiënten vaak kunt veranderen.
• Vergeet de toestandsaanduidingen niet te vermelden aan het einde van de reactievergelijkingen.
• Gebruik het Binasboekje dat de scholen uitlenen.
• Blijf oefenen met reactievergelijkingen, dit is uiteindelijk de sleutel tot succes.

Lees verder

• Scheikundige berekeningen: Leren rekenen in scheikunde (special)
• Scheikunde - Mol berekenen
• Scheikunde - Molaire massa
• Scheikunde - Chemische elementen en periodiek systeem