Scheikunde - Molaire massa

Molaire massa, molverhouding en molariteit zeker niet te missen begrippen in het scheikunde. Zodra je de molaire massa- en de molverhoudingsopgaven beheerst, zal scheikunde een stuk makkelijker worden. Door middel van deze opgaven kan je de hoeveelheid scheikundige stoffen berekenen in een reactie. Aangezien het berekenen van onder andere de molaire massa, een groot deel uitmaakt van het centraal examen, is het erg handig om hier wat extra tijd aan te besteden!

Molaire massa

De molaire massa van een stof wil zeggen, het aantal gram van één mol van die stof. Een mol betekent eigenlijk simpelweg de hoeveelheid stof van een materie. Om de molaire massa te berekenen in scheikunde gebruikt men de volgende formule: M = m : n.

Symbolische afkortingen:

'M' betekent molaire massa.

'm' betekent massa in gram.

'n' betekent de stofhoeveelheid in mol.

Periodiek systeem / Bron: Sandbh, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Molaire massa berekenen

Om de molaire massa te berekenen volgt hier een stappenplan dat je kan gebruiken voor deze opgaven.

Molecuulmassa berekenen
De eerste stap is het berekenen van de molecuulmassa. De massa's van de stoffen staan vermeld in het periodiek systeem in de Binas (zie verkort schema hieronder of volledig in de afbeelding). Hieronder staan een paar voorbeelden vermeld. Een molecuulmassa van een stof bereken je door te kijken naar de soort stof en de molecuulmassa die hierbij hoort. De molecuulmassa van NH₃ gaat als volgt:

'N' = 14,01 gram

'H' = 1,008 gram

In NH₃ is eenmaal een 'N' en driemaal een 'H' aanwezig, dus 14,01 + 3 x 1,008 (3,024) = 17,03 afgerond in gram.

Soort stof	Molecuulmassa in (u)
H	1,008
C	12,01
N	14,01
O	16,00
NH₃	17,03
Na	22,99

Wat moet je precies uitrekenen?
De tweede stap is om te begrijpen welke formule je moet toepassen om de juiste berekening te maken. Wil je bijvoorbeeld de massa weten of juist het aantal mol? Voor deze berekeningen gaan we de volgende formules gebruiken:

aantal mol = massa / molaire massa
massa = aantal mol x molaire massa

Gram naar mol berekenen
Hoeveel mol Na is aanwezig in 150 gram van deze stof?

De molaire massa van Na is 22,99 g mol^-1 (zie Binas)

150 gram / 22,99 g mol^-1 = 6,5 mol Na

aantal mol = massa / molaire massa

Mol naar gram berekenen
Hoeveel gram weegt 2 mol zuurstof?

1 deel zuurstof weegt 16,00 u

1 mol zuurstof is dus 16,00 gram

2 mol zuurstof is 2 x 16,00 = 32,00 gram

massa = aantal mol x molaire massa

Schrijf elke berekening duidelijk op
De derde stap, een wel hele belangrijke, schrijf elke stap die je berekent op! Dit levert namelijk punten op. Zelfs al is het antwoord dat uit de berekening komt onjuist, door middel van de opgeschreven berekeningen worden er toch punten toegekend op je examen. Vergeet niet aan het einde van de berekening de eenheid (bijvoorbeeld gram) te vermelden. Ook dit levert extra punten op!

Molariteit berekenen

Bij deze soort opgaven wordt heel veel de term 'molariteit' genoemd. Molariteit wil zeggen het aantal mol dat is opgelost per liter oplossing. Dit wordt aangeduid als 'M'. Let op! De 'M' van molariteit is niet hetzelfde als de 'M' van molaire massa. De formule met voorbeeld:

aantol mol / aantal liter = molariteit

In een glas zit 100 ml water. Hier wordt 20 ml 0,3 M ammonia toegevoegd. Bereken de molariteit:

100 ml + 20 ml = 120 ml = 0,12 L

Het aantal ammonia in 20 ml is: 0,3 M per Liter x 0,020 L = 0,006 mol

De molariteit is: 0,006 mol / 0,12 L = 0,05 M

Concentratie

De concentratie van een stof wil zeggen het aantal mol van deeltjes per liter oplossing. Dit wordt aangeduid door concentratie tussen haakjes te zetten: [concentratie]. De molariteit wordt aangeduid met behulp van de term concentratie.

Scheikundetip

Behalve alle theorie van scheikunde, is het erg handig om de opgaven goed onder de knie te krijgen. Dit doe je door te blijven oefenen en oefenen. Begin altijd eerst met een duidelijk stappenplan. Dit kan ervoor zorgen dat je extra punten haalt op het examen!