nieuws uitgelicht

NASA’s Perseverance-rover gaat opzoek naar sporen van leven

Op 30 juli 2020 is NASA’s Marsrover Perseverance gelanceerd vanaf Cape Canaveral Air Force Station in Florida, middels een Atlas-V-raket. Verwacht wordt dat Perseverance (ook wel Percy) op 18 februari 2021 zal landen in de Jezero-krater op de rode planeet. Dit is een interessante locatie, omdat de krater vroeger een meer was. Het is goed mogelijk dat dit vergane waterlandschap in het verleden het habitat was van Martiaanse micro-organismen. Daarbij is de Jezero-krater een geschikte plek om sporen van dit uitgestorven microbiële leven op te slaan over tijd. Naar deze sporen van buitenaards leven zal Perseverance opzoek gaan. De missie zal zo’n 687 (aardse) dagen duren, vergelijkbaar met één Marsjaar. Mogelijk kan deze echter nog verlengd worden.

Voorgangers van Perseverance

Het Amerikaanse NASA heeft in het verleden al vaker rovers naar de rode planeet gestuurd. Zo kwam in 1997 Sojourner aan. Deze kleine rover heeft zo’n drie maanden lang data en foto’s van Mars terug gezonden naar aarde. In 2004 was het de beurt aan de tweelingrovers Spirit en Opportunity die grotere afstanden aflegden op de planeet dan hun voorganger. De missies van Spirit en Opportunity hielden stand tot respectievelijk 2007 en 2018. De Curiosity-rover is anno 2020 de enige op Mars actieve rover van NASA. Sinds 2012 onderzoekt dit “wagentje” ter grootte van een Mini Cooper onze buurplaneet. Dit heeft geresulteerd in interessante ontdekkingen, zoals de vondst van verschillende organische verbindingen in de Gale-krater in 2018. Het design van Perseverance lijkt erg op dat van Curiosity, maar de instrumentatie is verschillend. Daarbovenop zal in 2022 de Rosalind Franklin-rover in actie komen als onderdeel van het ExoMars-programma van de Europese organisatie ESA en het Russische Roscosmos. In een zoektocht naar biomarkers (biosignaturen) zal de rover monsters nemen van de Martiaanse bodem tot zo’n twee meter diepte. Deze biomarkers zijn organische moleculen (bestaande uit koolstof en waterstof) afkomstig van levende organismen, die bewaard kunnen blijven in sediment en gesteente. In de zoektocht naar mogelijk buitenaards leven kunnen verschillende meetbare biomarkers gebruikt worden om de aanwezigheid van leven vast te stellen.

De Jezero-krater en mogelijkheden voor buitenaards leven

Meer dan 3,5 miljard jaar geleden lag er een meer in de Jezero-krater. De krater heeft een diameter van zo’n 49 kilometer en bevindt zich iets ten noorden van de Martiaanse evenaar. Er was een instroomkanaal en een uitstroomkanaal voor het water in het meer. Het is mogelijk dat deze rivieren micro-organismen of sporen hiervan bevatten. Perseverance zal daarom in afzettingen van de rivierdelta en in sedimenten opzoek gaan naar sporen die duiden op de aanwezigheid van deze levensvormen.

De Perseverance-rover

De wetenschappelijke doeleneinden van Perseverance staan allemaal in het teken van astrobiologie. De focus ligt enerzijds op het ontdekken van (uitgestorven) Martiaans leven en anderzijds op de potentiële bewoonbaarheid van de planeet Mars voor mensen in de toekomst. Net als de Rosalind Franklinrover gaat Perseverance opzoek naar biomarkers afkomstig van microbieel leven op Mars. Dit is uniek voor een Marsrover van NASA. Het is de eerste keer dat een rover van de Amerikaanse organisatie in staat zal zijn om de aanwezigheid van Martiaans leven daadwerkelijk vast te stellen, wanneer sporen hiervan zich bevinden in het materiaal dat wordt geanalyseerd. Eveneens zal de rover samples van gesteente en bodemmateriaal met behulp van een boor bemachtigen en opslaan in verzegelde buizen zodat de volgende twee Marsmissies van NASA deze mogelijk terug naar aarde kunnen vervoeren voor uitvoerige analyses op onze thuisplaneet. Daarnaast zal de rover zuurstofproductie van koolstofdioxide uit de Martiaanse atmosfeer testen als een voorbereiding op de aanwezigheid van mensen. De atmosfeer bestaat namelijk voor 96% uit koolstofdioxide.

Perseverance is ontworpen in samenwerking met technici die de Curiosity-rover hebben gebouwd. Het ontwerp lijkt dan ook erg op dat van zijn voorganger. De aluminium wielen zijn nog robuuster gemaakt om mogelijke schade hieraan zoveel mogelijk te voorkomen. De rover heeft het formaat van een kleine auto en een massa van zo’n 1025 kilogram. Hij is uitgerust met maar liefst zeven verschillende wetenschappelijke instrumenten en zijn camera (Mastcam-Z) is in staat om 360 graden panorama’s te maken in 3D en in kleur.

Wetenschappelijke instrumentatie van Perseverance

Eerste helikopter op Mars

Perseverance wordt vergezeld door helikopterdrone Ingenuity, een primeur op Mars. Deze is zo’n 1,8 kilogram zwaar en zal testvluchten uitvoeren in de ijle atmosfeer van de rode planeet. De twee bladen van Ingenuity maken samen ongeveer 3000 omwentelingen per minuut, terwijl de rotoren van een helikopter op aarde gemiddeld slechts 250 tot 600 omwentelingen per minuut halen. Daarbij zal Ingenuity helpen om de beste routes uit te stippelen voor toekomstige Marsrovers. Hij heeft eigen sensoren en camera’s aan boord en bezit een zonnepaneel om zijn batterijen mee op te laden.

Lees verder

• Is (ondergronds) leven op Mars mogelijk?