Wind kan een valwind, windhoos of tornado veroorzaken
Wind is de natuurlijke luchtbeweging van de aardatmosfeer. Vaak kijken we hoe hard de wind is. Gaan we met de fiets of toch maar niet. Kunnen we zeilen of niet? Is het rustig visweer of moet het scherm mee om achter de wind te zitten? Komt de wind uit het noorden of uit het zuiden? Wind werd vroeger al gebruik om de oer-Hollandse molens te laten draaien en in de 20ste en 21ste eeuw worden er grote windturbines gebouwd om van de wind stroom te maken. Maar wind kan ook dreigend zijn en erg beangstigend.Hoe de wind wordt gemeten
Ouderwets, met een analoog weerstation, een windmeter op het dak, een digitaal weerstation, smartphone, handmeter of een rood-witte windzak. Allemaal om snel te kijken waar de wind vandaan komt en sommige ook om te zien hoe hard het waait. De voorschriften van de Wereld Meteorologische Organisatie zijn dat een officieel weerstation de windmeter plaatst op 10 meter hoogte. De windmeter van het weerstation van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) staat op 20 meter hoogte en het resultaat wordt omgerekend naar 10 meter hoogte, zodat gegevens te vergelijken zijn met elkaar.De windsnelheid
De schaal van Beaufort wordt gebruikt om de snelheid van de gemiddelde wind aan te duiden. De gemiddelde snelheid die minstens tien minuten lang gemeten is. De benaming van de windkracht wordt vervolgens verwerkt in diverse weerberichten.
De kracht van de wind
| Windkracht | benaming van het KNMI | snelheid in km/per uur |
|---|---|---|
| 0 | stil | 0-1 |
| 1 | zeer zwak | 1-5 |
| 2 | zwak | 6-11 |
| 3 | vrij matig | 12-19 |
| 4 | matig | 20-28 |
| 5 | vrij krachtig | 29-38 |
| 6 | krachtig | 39-49 |
| 7 | hard | 50-61 |
| 8 | stormachtig | 62-74 |
| 9 | storm | 75-88 |
| 10 | zware storm | 89-102 |
| 11 | zeer zware storm/ orkaanachtig | 103-117 |
| 12 | orkaan | >117 |
Wat is een windhoos?
Vooral in de zomer gaan onweersbuien soms gepaard met een windhoos. Een windhoos is een sneldraaiende kolom met wind die als een slurf onder een onweerswolk zichtbaar is. Een sneldraaiende slurf die met de bui wordt gevormd door een stijgende luchtkolom en bij het raken van de grond veel dingen kan beschadigen of verwoesten. Een stijgende kolom die gemaakt wordt door temperatuurverschil. De grond is warm en de lucht op grote hoogte is koud. Het verschil kan 70 tot 90 graden zijn. De warme lucht gaat stijgen.Wind op grote hoogte
Wanneer er op grote hoogte (zo’n 10 kilometer hoog) ook nog eens een sterke wind staat (de straalstroom bijvoorbeeld) kan er een windhoos ontstaan. In de hoos komen windsnelheden van wel honderd tot honderden kilometers per uur voor. De hoos trekt met de bui mee en kan op de grond een spoor van vernielingen achterlaten. De kracht en de schade van een windhoos wordt uitgedrukt in de Enhanced Fujita Scale (EF-0 tot 5).
Schade en windsnelheid
| Kracht EF | Windsnelheden EF | Omschrijving schade |
|---|---|---|
| Windhoos | <105 km/uur | Zeer lichte schade |
| EF-0 | 105-137 km/h | Lichte schade |
| EF-1 | 138-178 km/h | Matige schade |
| EF-2 | 179-218 km/h | Aanzienlijke schade |
| EF-3 | 219-266 km/h | Ernstige schade |
| EF-4 | 267-322 km/h | Zeer zware schade |
| EF-5 | > 322 km/h | Catastrofaal |
Tornado
Een windhoos is de zwakke variant van de tornado. Eigenlijk is een tornado een hele zware windhoos. Windhozen kunnen ook zonder een onweersbui ontstaan en een tornado niet. De windsnelheden zijn dan niet hoog genoeg om in de laagste categorie van tornado’s te vallen. Waterhozen (vooral op grote oppervlakten met water te zien) en zandhozen en hooiduivels (ontstaan boven sterk verhitte oppervlakken zoals zandgronden en gemaaid gras), zijn voorbeelden die vrijwel nooit schade aanrichten. Een tornado, ontstaat altijd uit een zware onweersbui. Van een tornado wordt dan ook gesproken wanneer er een directe connectie is met een onweersbui en de windsnelheid hoger is dan 105 km/uur.slurfbreedte
Verschillen in zwakke en sterke (vanaf EF3) tornado’s zijn er niet alleen in windsnelheden, maar ook in de breedte van de slurf en hoe lang het duurt. De breedte van de slurf is bij een zwakke tornado enkele meters breed en bij een sterke tornado al gauw honderden meters! De duur van een zwakke tornado is vrijwel altijd kleiner dan een kwartier en bij een sterke tornado kan het wel een uur duren. Echte sterke tornado’s kennen we in Nederland en België niet.
