Europese stormen en hun naamgeving

Europese stormen en hun naamgeving Tropische stormen worden al heel lang aangeduid met welluidende namen. In september 2019 is de naamgeving in Nederland voor stormen die over West-Europa razen ingevoerd. De allereerste storm met een naam die naar Nederland kwam was de storm die in het weekend van 9 februari 2020 vanaf Groot-Brittannië op het Europese vasteland afkwam. Die loeiharde wind kreeg de naam Ciara. Een tropische storm krijgt een naam zodra windkracht 8 wordt bereikt, de West-Europese stormen krijgen een naam als het KNMI code oranje of rood uitgeeft.

Naamgeving van stormen boven Europa


Stormen boven Nederland

Nederland is een land waar het regelmatig stormt. We spreken over storm wanneer de wind een kracht van 9 bereikt op de windschaal van Beaufort. Bij een zware storm is er sprake van windkracht 10 en een zeer zware storm haalt windkracht 11. Soms komt in Nederland windkracht 12 voor, orkaankracht.

In het stormseizoen van 2019/2020 krijgen zware stormen die op Nederland afstevenen een naam. Niet alle stormen, alleen die waar het KNMI code oranje of rood voor windstoten voor uitgeeft. De naamgeving voor Nederland is in september van 2019 ingegaan. In andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Ierland, kregen zware stormen al eerder een naam.

Code oranje en rood

Het KNMI werkt met codes om aan te geven of een weersgesteldheid gevaar kan opleveren. Het KNMI kent code groen, geel, oranje en rood. Bij de meest gevaarlijke code krijgen burgers het advies om in voorbereiding op de storm buiten alles wat los ligt vast te sjorren of naar binnen te halen en om tijdens de storm binnen te blijven. De weg op met een caravan wordt dan ten zeerste afgeraden en misschien kun je ook maar beter de gewone auto laten staan en binnen blijven voor zolang de storm duurt. De kleur van de code is een indicatie en details van de waarschuwing worden via radio, televisie en social media verspreid. De code wordt afgeven voor de storm het land bereikt, zodat er nog volop tijd is voor de voorbereidingen.

Code groengeen bijzonderhedenongevaarlijke weersituatie
Code geelkans op gevaarlijk weer, let opwindstoten van kracht 9
Code oranjewees voorbereid op extreem weerwindkracht 10/11
Code roodweeralarm met het advies actie te ondernemenwindkracht 12

Stormen en de naamgeving

Het KNMI en de weerdiensten die samenwerken in EUMETNET, zijn overgegaan tot het geven van namen aan zware stormen om het bewustzijn van gevaar verhogen. We kennen de namen van tropische stormen en door de naam ook aan Europese stormen te geven weten mensen meteen waar het over gaat. Door in berichten over de storm consequent de naam te noemen, komt de boodschap over mogelijk gevaar beter over en zet het mensen aan tot actie om gevaarlijke situaties te minimaliseren, zodat schade en letsel wordt voorkomen. De namen moeten gaan helpen bij de communicatie over het weer.

Ook krijgen de stormen hun plaats in de weergeschiedenis en dan roept de naam van de storm, bijvoorbeeld Ciara, duidelijker de beelden op, dan wanneer er gerept wordt over "de storm van 9 februari 2020". Van orkanen weten we inmiddels wel dat de naam beter blijft hangen dat de datum. Zo roept de naam Katrina emoties op van de ellende die de orkaan in Amerika veroorzaakte. Katrina raasde van 23 augustus 2005 - 31 augustus 2005 over Louisiana. Bij de naam van orkaan Irma komen al snel de beelden van Sint-Maarten in puin bovendrijven. Irma trof in 2017 de Bovenwindse Eilanden hard.

Europees weernetwerk

Het Nederlandse weerinstituut KNMI is niet de instantie die de stormnamen heeft bedacht. Dat is EUMETNET, een netwerk van Europese Nationale Meteorologische Diensten die samenwerken met hydrologische diensten. EUMETNET heeft een kantoor in Brussel. Het KNMI is een van de netwerkleden. EUMETNET gaat over internationale samenwerking op het gebied van waarnemingen weerdiensten, klimaatdiensten en luchtvaartmeteorologie. Het netwerk werd in 1995 opgericht en werd officieel door ondertekening van een overeenkomst op 17 september 2009 in Brussel.

Het KNMI maakt deel uit van de westgroep van EUMETNET en werkt samen met Groot-Brittannië en Ierland. Er bestaat ook een zuidwestgroep, waarin weerdiensten van Frankrijk, Spanje en Portugal samenwerken.

Namen van de Europese stormen

Voor de naamgeving van de stormen is een lijst samengesteld. In Groot-Brittannië en Ierland kon het publiek namen inzenden. Het KNMI bedacht de Nederlandse namen. Op basis van de verzameling van de Britse en Ierse namen en de selectie van de KNMI is de eerste namenlijst voor het seizoen 2019/2020 gemaakt. Dat stormseizoen begon in september 2019. Elk jaar verschijnt in september een nieuwe lijst.

Jan en Kitty

Het KNMI zette namens Nederland Jan en Kitty op de lijst. Jan is vernoemd naar twee Jannen: Jan Pelleboer en Jan Buisman. Pelleboer was de eerste bekende Nederlandse weerman. Buisman is een bekende Nederlandse historisch geograaf en schrijver van de boekenreeks 'Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen'.

Kitty refereert aan Kittie Koperberg, die in 1938 als bibliothecaresse in dienst trad bij het KNMI. Ze werd in1943 gedeporteerd naar het nazi-vernietigingskamp Sobibor. Daar werd ze met haar zus Elly vergast.

Stormseizoen 2019/2020

De stormen krijgen namen volgens alfabetische volgorde. Net als bij de namen voor orkanen worden de letters Q, U, X, Y en Z niet gebruikt. De EUMETNET sluit wat dat betreft aan bij internationale afspraken voor stormnamen die door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) worden afgegeven.

De eerste lijst

Het eerste stormseizoen dat met namen werkt maakt gebruik van de namen: Atiyah, Brendan, Ciara, Dennis, Ellen, Francis, Gerda, Hugh, Iris, Jan, Kitty, Liam, Maura, Noah, Olivia, Piet, Róisín, Samir, Tara, Vince en Willow.

Eerste storm met naam boven Nederland: Ciara
Storm Ciara zorgde op 9 en 10 februari 2020 voor overlast en schade. De storm kwam voort uit een zeer omvangrijk lagedrukgebied dat zich tussen IJsland en Noorwegen ophield. Het was een storm die van Ierland tot Midden-Europa raasde. Voor Nederland was het de eerste storm met een naam. Het KNMI riep voor 9 en 10 februari 2020 code oranje uit. In de loop van 10 februari werd de waarschuwing bijgesteld naar code geel voor de kustprovincies. In het hele land waren er honderden schademeldingen. Daken vlogen van huizen, muren van schuren stortten in, bomen werden ontworteld, auto's werden van de weg geblazen en voetbalwedstrijden afgeblazen. De Waddeneilanden waren zondag 9 en maandag 10 slecht te bereiken vanwege het uitvallen van de veerdiensten. Het water van de Waddenzee stuwde op en sloeg over veerdammen en kades. Ciara ging gepaard met een koufront, hevige regenval en hagelbuien.

Ciara van 9 februari 2020 was de zwaarste storm sinds 28 oktober 2013. Op Vlieland werden windvlagen met snelheden van 129 km/uur gemeten. Gemiddeld was het windkracht 11. Nog geen week na Ciara werd Dennis aangekondigd. Die storm gaf veel regen maar niet zo'n harde wind als Ciara. Meteen daarna was storm Ellen op komst. Nederland kreeg in februari 2020 drie stormen na elkaar te verduren.

Atiyah en Brendan

Ciara is de derde storm van de lijst van 2019/2020. Eerder was er al een storm met een naam die begon met een A (Atiyah) en een B (Brendan). Deze stormen kregen in Nederland weinig bekendheid, omdat ze Nederland niet aandeden.

Bron: Free-Photos, PixabayBron: Free-Photos, Pixabay

Stormen uit orkanen

Nederland heeft een paar keer per jaar een storm die een naam verdient. Soms komt de staart van een orkaan bij Nederland aan land. Die orkaan krijgt dan geen stormnaam, maar wordt, om verwarring te voorkomen, aangeduid met de naam van de orkaan met ‘ex’ ervoor’: ‘ex-orkaan x’.

Orkanen en tropische stormen hun naam

Een tropische storm krijgt een naam zodra windkracht 8 wordt bereikt. Tropische stormen ontwikkelen niet allemaal tot orkaan. Orkanen die in de Atlantische oceaan tot ontwikkeling komen worden al heel lang aangeduid met een naam. Men gaf ze de naam van de weerheilige van de dag, maar daar kwamen de weerdiensten op terug. Een orkaan duurt zelden één dag en overschrijdt zodoende de dag van de weerheilige.

Om een tropische storm of orkaan aan te duiden met de coördinaten bleek ook niet handig, want die stormen hebben de neiging te trekken: ze blijven niet op één punt hangen.

Na de Tweede Wereldoorlog kregen de orkanen meisjesnamen, waarbij er begonnen werd bij de A. De volgorde in het orkaanseizoen is volgens de volgorde van het alfabet. Sinds 1979 worden ook jongensnamen gebruikt, om en om met meisjesnamen en alfabetisch.

Zonder de Q, U, X, Y en Z blijven er 21 letters over. Komen er meer dan 21 orkanen in een stormseizoen voor, dan schakelt men over op Griekse letters Alfa, Beta, Gamma en de volgende.
De WMO maakt lijsten voor zes jaar. Na zes jaar worden de namen hergebruikt. Namen van orkanen die grote schade en slachtoffers hebben teweeggebracht worden niet opnieuw gebruikt. Voor die letter wordt een nieuwe naam ingevoerd. Zo wordt Irma van 2017 in 2023 vervangen door Idalia.

Tropische stormen

Voor tropische stormen en orkanen liggen de namen al voor verschillende jaren vast.
  • 2020: Arthur, Bertha, Cristobal, Dolly, Edouard, Fay, Gonzalo, Hanna, Isaias, Josephine, Kyle, Laura, Marco, Nana, Omar, Paulette, Rene, Sally, Teddy, Vicky, Wilfred;
  • 2021: Ana, Bill, Claudette, Danny, Elsa, Fred, Grace, Henri, Ida, Julian, Kate, Larry, Mindy, Nicholas, Odette, Peter, Rose Sam Teresa Victor Wanda
  • 2022: Alex Bonnie Colin Danielle Earl Fiona Gaston Hermine Ian Julia Karl Lisa Martin Nicole Owen Paula Richard Shary Tobias Virginie Walter
  • 2023: Arlene Bret Cindy Don Emily Franklin Gert Harold Idalia Jose Katia Lee Margot Nigel Ophelia Philippe Rina Sean Tammy Vince Whitney
  • 2024: Alberto Beryl Chris Debby Ernesto Francine Gordon Helene Isaac Joyce Kirk Leslie Milton Nadine Oscar Patty Rafael Sara Tony Valerie William

Lees verder

© 2020 - 2024 Piejet, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Orkaan: natuurverschijnsel met vaak veel slachtoffersOrkaan: natuurverschijnsel met vaak veel slachtoffersEen orkaan is een natuurverschijnsel dat soms meer dan honderdduizend slachtoffers eist. In onze streken komen geen orka…
Orkanen: indeling in categorieën (1-5)Orkanen: indeling in categorieën (1-5)In de maanden juni tot en met november staan media vaak bol van de berichten over orkanen. Zo kunnen bijvoorbeeld orkane…
Stormchasers: De mensen die stormen in beeld brengenStormchasers: De mensen die stormen in beeld brengenIn de Verenigde Staten van Amerika vallen jaarlijks veel doden en gewonden door hevige stormen en tornado's. Om een bete…
De rode vlek van planeet JupiterDe rode vlek van planeet JupiterJupiter is een gigantische gasplaneet met een aantal typische kenmerken. Vanwege zijn enorme omvang komen hier diverse s…

Vorst aan de grondVorst aan de grondIn alle seizoenen van het jaar zijn er wel nachten dat het zover afkoelt dat er vorst aan de grond optreedt. De temperat…
Wat bepaalt de gevoelstemperatuur of het warmtecomfort?Wat bepaalt de gevoelstemperatuur of het warmtecomfort?De temperatuur van de buitenlucht wordt vaak gebruikt om aan te geven hoe warm of koud het buiten is. Een mens ervaart e…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Pixabay
  • https://nos.nl/artikel/2300565-ook-nederlandse-stormen-krijgen-namen-atiyah-en-dennis-komen-eraan.html geraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/naamgeving-van-stormengeraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.parool.nl/nederland/de-storm-komt-en-heeft-voor-het-eerst-een-naam~badf4299/ geraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.frankdeboosere.be/vragen/vraag35.php geraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.eumetnet.eu/about-us/constitution-governance/ geraadpleegd op 6 februari 2020
  • http://www.meteoschoonebeek.nl/eumetnet geraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.nhc.noaa.gov/aboutintro.shtml geraadpleegd op 6 februari 2020
  • https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/knmi-waarschuwingen geraadpleegd op 8 februari 2020
  • https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/stormen-in-nederland geraadpleegd op 8 februari 2020
  • https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2016/06/van-code-groen-tot-code-rood-wat-betekent-het geraadpleegd op 8 februari 2020
  • Leeuwarder Courant - Schade en overlast in hele land door storm Ciara - 10 februari 2020
  • Afbeelding bron 1: Free-Photos, Pixabay
Piejet (1.232 artikelen)
Laatste update: 18-02-2020
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Weer
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.