Vallende sterren in augustus: de Perseïden-meteorenzwerm

Voor astronomieliefhebbers is augustus een topmaand. In deze maand zijn er immers heel veel vallende sterren te zien. Tijdens deze maand trekt de aarde door de Perseïden-meteorenzwerm. Deze zwerm is een wolk van stofdeeltjes die zijn achtergelaten door de komeet Swift-Tuttle. In de nacht van 12 op 13 augustus bereikt deze zwerm zijn hoogtepunt en is het echt wel de moeite om buiten met het blote oog naar de prachtige sterrenregen te kijken. Andere bekende zwermen zijn de Leoniden-, Draconiden-, Geminiden- en Orioniden-meteorenzwermen.

Wat is de Perseïden-meteorenzwerm?

De Perseïden-meteorenzwerm is een achtergebleven resultaat van de komeet Swift-Tuttle. Deze komeet draait eenmaal om de 133 jaar rond de zon. Deze komeet, die in 1862 ontdekt werd, laat tijdens zijn reis rond de zon heel wat puin en grijs achter. Het zijn deze stofdeeltjes die de aarde tegenkomt in haar eigen baan rond de zon. De ontmoeting met de stofdeeltjes zorgt voor een prachtige sterrenregen. Dit zijn korte lichtsporen, ook wel vallende sterren genoemd, die bij een donker hemel te zien zijn.

Bron: NASA, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Hoe ontstaat een sterrenregen?

Lichtsporen die ontstaan door de ontmoeting van de aarde met de Perseïden-stofwolk zijn het gevolg van de hoge snelheid waarmee stofdeeltjes op de atmosfeer van de aarde inslaan. De deeltjes vallen aan een snelheid van 60 kilometer per seconde onze dampkring binnen, waarna ze verbranden. Het is deze verbranding die aan de donkere hemel een lichte streep vertoont. Het fenomeen wordt ook wel een vallende ster genoemd.

Wat is er te zien bij een Perseïden-meteorenzwerm en wanneer?

De maand augustus is de beste maand om een vallende ster te spotten. De kans is veel groter dan in de rest van het jaar. Astronomieliefhebbers maken de grootste kans in de nacht van 12 op 13 augustus. Het is op die nacht dat de Perseïden-meteorenzwerm haar hoogtepunt bereikt. De invalshoek waarmee de stofdeeltjes in de dampkring binnenvallen is dan op zijn hoogste punt, waardoor er een maximaal aantal verbrandingen zijn. Tijdens deze nacht is het mogelijk om meer dan 60 vallende sterren per uur te zien. Ook de dagen vóór de nacht van 12 op 13 augustus zijn er nog meer vallende sterren dan normaal. Zelfs nog tot twaalf dagen na het zichtbare maximum is er nog een verhoogde zichtbaarheid van vallende sterren. Wie echt vallende sterren wil zien, doet er goed aan om in de nacht van 12 op 13 augustus wakker te blijven en de donkere sterrenhemel te spotten.

Hoe kan je vallende sterren spotten?

Om naar vallende sterren te kijken moet je absoluut niet veel doen. Je hebt geen verrekijker of telescoop nodig. Het volstaat om met het blote oog minstens 15 minuten te kijken naar eender welke plaats aan de sterrenhemel. Tijdens de nacht van 12 op 13 augustus zou je dan minimaal één vallende ster moeten gezien hebben. Zorg voor warme kledij als je buiten naar de sterren kijkt. Het kan immers in augustus reeds flink afkoelen.

Andere bekende meteorenzwermen

Veel zwermen worden genoemd naar het sterrenbeeld waar hun radiant zich in bevindt. Wanneer je naar een meteorenzwerm kijkt, dan lijken alle meteoren uit één punt te komen. Dit punt wordt de radiant genoemd. De plaats van de radiant wordt bepaald door de richting waaronder de meteoroïden de aardatmosfeer raken.

Meteorenzwerm	Tijd van verschijning	Radiant in sterrenbeeld	Afkomstige komeet
Orioniden	21 en 22 oktober	Orion	Komeet van Halley
Leoniden	13 tot 18 november	Leeuw (Leo)	Komeet Tempel-Tuttle
Geminiden	14 december	Geminide (Tweeling)	Planetoïde 3200 Phaethon
Draconiden	8 en 9 oktober	Draco (Draak)	Komeet van Giacobini-Zinner

Sterrenkijkers bij de vleet

Voor vele sterrenkijkers zijn de momenten van sterrenregen een ware streling voor het oog. Anderen vinden het minder interessant en kennen zelfs de beste periodes - om vallende sterren te spotten - totaal niet. De meeste Perseïden zijn het best zichtbaar op donkere plaatsen en zijn het best in de tweede helft van de nacht te zien. De sterrenwachten van België en Nederland volgen de Perseïden-meteorenzwerm heel nauw op. De vallende sterren lijken als het ware uit het sterrenbeeld Perseus te komen die rond middernacht in het oosten staat.