Vallende sterren in december: de Geminiden-meteorenzwerm
De Geminiden-meteorenzwerm is waarneembaar aan de sterrenhemel van 7 tot 16 december. De Geminiden worden veroorzaakt door stofdeeltjes die afkomstig zijn van de planetoïde 3200 Phaethon, die als een uitgedoofde komeet beschouwd wordt. Op 14 december bereikt de zeer actieve Geminiden-zwerm zijn maximum. Op dat ogenblik kan je met het blote oog gemiddeld 50 vallende sterren per uur waarnemen, tot een maximum van 120. De meteoren kenmerken zich door hun geligheid en helderheid. De radiant van de zwerm ligt in het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini). Andere bekende zwermen in de tweede helft van het kalenderjaar zijn de Perseïden (augustus), Orioniden (oktober), Draconiden (oktober) en Leoniden (november).
Wat is de Geminiden-meteorenzwerm?
De Geminiden-meteorenzwerm is een achtergebleven resultaat van de planetoïde 3200 Phaethon (uitgedoofde komeet). De planetoïde 3200 Phaethon laat tijdens zijn reis rond de zon heel wat stof en grijs achter. Het zijn deze stofdeeltjes die de aarde tegenkomt in haar eigen baan rond de zon. De ontmoeting van de aarde met de stofdeeltjes zorgt voor een prachtige sterrenregen. Dit zijn korte lichtsporen, ook wel vallende sterren genoemd, die bij een donkere hemel heel mooi te zien zijn. De Geminiden-meteorenzwerm is één van de mooiste van het jaar. Ze zijn zelfs talrijker dan de beroemde Perseïden-zwerm in augustus. De meteoren kenmerken zich door hun gelige kleur en relatief grote helderheid. De Geminiden-zwerm is minder bekend bij het grote publiek omdat de aarde in de winter de zwerm ontmoet. In augustus (Perseïden) is het nu eenmaal aangenamer om vallende sterren te kijken dan in december als de Geminiden te zien zijn.
Bron: NASA, Wikimedia Commons (Publiek domein)Hoe ontstaat een sterrenregen?
Lichtsporen die ontstaan door de ontmoeting van de aarde met de Geminiden-stofwolk, zijn het gevolg van de zeer hoge snelheid waarmee stofdeeltjes op de atmosfeer van de aarde inslaan. De snelheid van de Geminiden-meteoren is trager dan bij andere meteoren. De deeltjes vallen met een snelheid van 35 kilometer per seconde (126.000 kilometer per uur) onze dampkring binnen, waarna ze verbranden. Het is deze verbranding die aan de donkere hemel een lichte streep vertoont. Het fenomeen wordt ook wel een vallende ster genoemd.Wat is er te zien bij een Geminiden-meteorenzwerm en wanneer?
De maand december is net als de maanden augustus (Perseïden), oktober (Orioniden-Draconiden) en november (Leoniden) een goede maand om vallende sterren te spotten. De zichtbaarheid van de Geminiden-zwerm is het grootst rond 14 december. Het is immers rond deze dag dat de meteorenzwerm haar hoogtepunt bereikt. De invalshoek waarmee de stofdeeltjes in de dampkring binnenvallen is dan op zijn hoogste punt, waardoor er een maximaal aantal zichtbare verbrandingen zijn. Het is mogelijk om 50 vallende sterren per uur te zien. Zowel zeven dagen vóór als twee dagen na de nacht van 14 december zijn er nog meer vallende sterren dan normaal waar te nemen. De kans op een prachtige sterrenregen van gemiddeld 50 meteoren, tot een maximum van 120 meteoren, is dus heel groot rond 14 december.Hoe kan je vallende sterren spotten?
Om vallende sterren te spotten heb je geen verrekijker of telescoop nodig. Het volstaat om met het blote oog minstens vijftien minuten te kijken naar eender welke plaats aan de sterrenhemel. Rond 14 december zou je bij heldere hemel gemiddeld een 50-tal vallende sterren per uur moeten waarnemen. Zorg tijdens het spotten van de Geminiden-zwerm voor warme kledij, een sjaal en een muts. In december is de kans groot dat het bij heldere sterrenhemel koud is.Andere bekende meteorenzwermen
Veel zwermen worden genoemd naar het sterrenbeeld waar hun radiant zich in bevindt. Wanneer je naar een meteorenzwerm kijkt, dan lijken alle meteoren uit één punt te komen. Dit punt wordt de radiant genoemd. De plaats van de radiant wordt bepaald door de richting waaronder de meteoroïden de aardatmosfeer raken. Andere bekende meteorenzwermen zijn:| Meteorenzwerm | Tijd van verschijning | Radiant in sterrenbeeld | Afkomstige komeet |
|---|---|---|---|
| Leoniden | 17 en 18 november | Leo | Komeet van Tempel-Tuttle |
| Perseïden | 12 en 13 augustus | Perseus | Komeet van Swift-Tuttle |
| Orioniden | 21 en 22 oktober | Orion | Komeet van Halley |
| Draconiden | 8 en 9 oktober | Draco (Draak) | Komeet van Giacobini-Zinner |
Topnachten voor sterrenkundigen en sterrenliefhebbers
Voor fanatieke sterrenkijkers zijn sterrenregens een ware streling voor het oog. Anderen vinden astronomie niet interessant en kennen zelfs de beste periodes - om vallende sterren te spotten - totaal niet. De Geminiden-zwerm is het best zichtbaar op donkere plaatsen buiten de stad. Door het feit dat het eerder trage en heldere meteoren zijn, kan je ze goed waarnemen. De sterrenwachten van België en Nederland volgen elk jaar de Geminiden-meteorenzwerm nauw op. De meteoren lijken te komen vanuit het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen), vandaar de naam Geminiden.Lees verder
© 2015 - 2024 Auteurjr, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Vallende sterren: de Aurigiden-meteorenzwerm in septemberDe groep van de Aurigiden-meteoren vertoont zich tussen 25 augustus en 8 september. De zwerm bereikt elk jaar zijn maxim…
De Geminiden: vallende sterren zorgen voor hemels vuurwerkHet is een bijzonder gezicht als je ’s avonds of ’s nachts naar de sterrenhemel kijkt en plotseling een kort lichtspoor…
De hype rond een supermaanSupermaan, of een extra grote maan, is een fenomeen van een volle of nieuwe maan waarbij de afstand tot de aarde het kle…
Verschil kometen, asteroïden en meteorenDe ruimte is gevuld met tal van objecten die rond en tegen de aarde zweven. Ze zien er uit als massieve rotsblokken maar…
Gerelateerde artikelen
Vallende sterrenregen (meteorenzwerm)Vallende sterren. Wie heeft er als kind niet een keer een wens gedaan als hij dit magische schouwspel aan de inktzwarte…
Vallende sterren: de Aurigiden-meteorenzwerm in septemberDe groep van de Aurigiden-meteoren vertoont zich tussen 25 augustus en 8 september. De zwerm bereikt elk jaar zijn maxim…
De Geminiden: vallende sterren zorgen voor hemels vuurwerkHet is een bijzonder gezicht als je ’s avonds of ’s nachts naar de sterrenhemel kijkt en plotseling een kort lichtspoor…Alles over sterrenregens (Perseïden)"Kijk mam! Een vallende ster!" Is een opmerking die ouders vaak horen wanneer zij met kinderen op vakantie zijn. Dit kom…
De hype rond een supermaanSupermaan, of een extra grote maan, is een fenomeen van een volle of nieuwe maan waarbij de afstand tot de aarde het kle…
Verschil kometen, asteroïden en meteorenDe ruimte is gevuld met tal van objecten die rond en tegen de aarde zweven. Ze zien er uit als massieve rotsblokken maar…Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: AdinaVoicu, Pixabay
- Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Geminiden, 13 augustus 2015
- Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Meteorenzwerm, 13 augustus 2015
- Astrolab.be, http://www.astrolab.be/avk/waarnemen/meteoorzwermen/meteoorzwermen.html, 13 augustus 2015
- Spacepage.be, http://www.spacepage.be/nieuws/waarnemen-hemelverschijnselen/wat-valt-er-aan-de-sterrenhemel-te-zien-in-december-2014, 13 augustus 2015
- Afbeelding bron 1: NASA, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Auteurjr (335 artikelen)
Laatste update: 04-03-2018
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Sterrenkunde
Bronnen en referenties: 6
Laatste update: 04-03-2018
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Sterrenkunde
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.