De grootste objecten in het heelal

Niet alleen is het universum oneindig groot, ook de objecten die zich erin schuilhouden zijn kolossaal. Sommige van deze structuren zijn zo gigantisch dat zelfs het licht er miljoenen jaren over doet om hen te doorkruisen. De enorme wetenschappelijke vooruitgang op vlak van zowel sterrenkunde als fysica heeft het waarnemen van deze objecten de laatste jaren mogelijk gemaakt.

Inhoud

• De grootste planeet
• De grootste ster
• Het grootste zwarte gat
• Het grootste object in het heelal

De grootste planeet

WASP-17b

De planeet WASP-17b is gelokaliseerd in het sterrenstelsel Schorpioen. Dit monster der planeten heeft een diameter die twee maal groter is dan deze van de grootste planeet in ons sterrenstelsel: Jupiter. Merkwaardig is echter dat de dichtheid van WASP-17b twee maal kleiner is in vergelijking met de dichtheid Jupiter, hierdoor wordt de planeet ook wel een ‘hete Saturnus’ genoemd. In analogie met de planeet Saturnus, waarvan de densiteit ook zeer laag is vergeleken met zijn grootte.

Retrograde baan

Een ander bijzonder aspect is de retrograde baan van WASP-17b, waarmee wordt bedoeld dat de planeet in de tegenovergestelde richting van zijn gastster draait. Dit is in contrast met de normale gang van zaken, waarbij planeten in dezelfde richting als hun gastster draaien.

De grootste ster

VY Canis Majoris

VY Canis Majoris, zo luidt de naam van de grootst tot nu toe geïdentificeerde ster in ons heelal. Deze superreus, een term die sterrenkundigen gebruiken voor de meeste heldere sterren, is ongeveer 5000 lichtjaren verwijderd van onze planeet Aarde. Naast de stempel van superreus, heeft VY Canis Majoris ook het naamkaartje van hyperreus gekregen.

Hyperreuzen

Hyperreuzen zijn de zwaarste en grootste sterren in ons heelal. Zo heeft een doorsnee hyperreus ongeveer een massa van 100 zonnemassa’s. Hoe groot is deze ster nu eigenlijk? De straal van VY Canis Majoris is bij benadering 1400 keer zo groot als deze van de zon. Dit wil zeggen dat als we onze zon zouden vervangen door VY Canis Majoris, het oppervlak van de ster zou reiken tot aan de planeet Saturnus.

Het grootste zwarte gat

Wat is een zwart gat?

Een zwart gat is een object in de ruimte met een zodanig grote zwaartekracht dat er niets uit kan ontsnappen, zelfs het licht niet. Dit komt doordat grote hoeveelheden materie in een heel kleine ruimte wordt samengeperst. In het heelal bevinden zich ontelbare zwarte gaten, maar eentje blijkt alle verbeelding te tarten.

Waar ligt het grootste zwarte gat?

NGC 1277 is een sterrenstelsel dat zich in het melkwegstelsel Perseus bevindt. In dit sterrenstelsel zou zich een superzwaar zwart gat schuilhouden. Het zwarte gat is zodanig zwaar dat het maar liefst 17 miljard keer de massa van de zon heeft! Tevens staat deze massa in voor 14% van de totale massa van het NGC 1277 sterrenstelsel. Wanneer je dit vergelijkt met normale zwarte gaten, waarvan de massa gemiddeld 0.1% vertegenwoordigd van de totale massa van het sterrenstelsel, is dit gigantisch veel.

Het grootste object in het heelal

De prijs van grootste object in ons universum gaat uit naar de grote quasar groep, een verzameling van 73 quasars. Deze groep van quasars is zodanig groot dat een voertuig dat aan de snelheid van het licht zou reizen vier miljard jaar nodig heeft om het te doorkruisen. Dit is bijna even lang als de Aarde oud is! Maar wat is een quasar precies? Welnu, een quasar is het verst waarneembare astronomisch object in ons heelal. Wanneer ze worden waargenomen door middel van een telescoop gelijken quasars op een ster. Dit is echter maar een illusie, aangezien ze zich zo ver in het heelal bevinden. Door de enorme afstand tussen de waarnemer en de quasar is de intensiteit van het waargenomen licht onnoemelijk veel kleiner dan deze in werkelijkheid is. Dit wil zeggen dat, wanneer het mogelijk zou zijn een quasar van dichtbij waar te nemen, de intensiteit van het uitgezonden licht miljarden keren groter is dan deze van de zon. Hierdoor worden quasars ook wel bestempelt als de helderste objecten in het universum.

Wetenschappers denken dat quasars eigenlijk superzware zwarte gaten zijn die omringd worden door gas, sterren en zelfs melkwegstelsels. Door de enorme aantrekkingskracht van deze zwarte gaten wordt een deel van de omringende materie aangezogen. Dit wil zeggen dat hele melkwegstelsels kunnen verdwijnen in het zwarte gat. Maar hoe komt het dan dat een quasar zo helder is? Aangezien hele melkwegstelsels aangezogen worden door het zwarte gat zal er zich enorm veel materie in een zeer compacte ruimte bevinden, wat de perfecte combinatie vormt voor het botsen van deeltjes. Dit heeft een enorme explosies tot gevolg, waarbij licht en straling uitgezonden worden.

Lees verder

• Hoe wordt een ster geboren?
• Wat is een multiversum?
• Wormgaten: sciencefiction of realiteit?
• Zou het universum eigenlijk niet mogen bestaan?